Список форумов Форум @ BelAstro.Net Форум @ BelAstro.Net
Форум белорусской любительской астрономической сети
 
 FAQFAQ   ПоискПоиск   ПользователиПользователи   ГруппыГруппы   Администрация форумаАдминистрация форума   РегистрацияРегистрация 
 ПрофильПрофиль   Войти и проверить личные сообщенияВойти и проверить личные сообщения   ВходВход 
Если я сам до такой степени себе противен, то каково остальным? /Авессалом Подводный/

Гісторыя астраноміі на Беларусі

зарегистрированных: 0, скрытых: 0 и гостей: 0
Зарегистрированные пользователи: Нет
На страницу Пред.  1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9  След.
Начать новую тему   Ответить на тему    Список форумов Форум @ BelAstro.Net -> Прочие проекты
Предыдущая тема :: Следующая тема  
Автор Сообщение
lavon
ЛА

Зарегистрирован: 11.07.2007

Сообщения: 906
Благодарности: 10



Добавлено: Вс Фев 03, 2008 19:33    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

Луна в том же 1977 г.
Камера "Смена- 8м" :) приставлена к окуляру самодельного рефрактора с D=50 мм.



moon.jpg
 Описание:
 Размер файла:  25.69 KB
 Просмотрено:  25479 раз(а)
moon.jpg


_________________
Я хацеў бы спаткацца з Вамі на вуліцы
У ціхую сінюю ноч
I сказаць:
«Бачыце гэтыя буйныя зоркі,
Ясныя зоркі Геркулеса?
Да іх ляціць наша сонца,
I нясецца за сонцам зямля.
Хто мы такія?
Толькі падарожныя, — папутнікі сярод нябёс.
Нашто ж на зямлі
Сваркі i звадкі, боль i горыч,
Калі ўсе мы разам ляцім
Да зор?»
Максім Багдановіч
_______________________________________
SW 100 ed, WO Zenisthar 66 SD APO, Sky Master 15x70
Вернуться к началу
lavon сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение [hidden] Посетить сайт автора
lavon
ЛА

Зарегистрирован: 11.07.2007

Сообщения: 906
Благодарности: 10



Добавлено: Вс Фев 03, 2008 19:34    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

Во дворе планетария я у БШР. 1977 г.


ja_bszr1.jpg
 Описание:
 Размер файла:  29.71 KB
 Просмотрено:  25477 раз(а)
ja_bszr1.jpg


_________________
Я хацеў бы спаткацца з Вамі на вуліцы
У ціхую сінюю ноч
I сказаць:
«Бачыце гэтыя буйныя зоркі,
Ясныя зоркі Геркулеса?
Да іх ляціць наша сонца,
I нясецца за сонцам зямля.
Хто мы такія?
Толькі падарожныя, — папутнікі сярод нябёс.
Нашто ж на зямлі
Сваркі i звадкі, боль i горыч,
Калі ўсе мы разам ляцім
Да зор?»
Максім Багдановіч
_______________________________________
SW 100 ed, WO Zenisthar 66 SD APO, Sky Master 15x70
Вернуться к началу
lavon сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение [hidden] Посетить сайт автора
VJiK
ЛА

Зарегистрирован: 11.07.2007

Сообщения: 1815
Благодарности: 5



Добавлено: Вс Фев 03, 2008 20:18    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

Позвольте тоже показать парочку своих старых фотографий (пожелтели-но негативы остались )
Фото 1.
Так всё начиналось . Изготовление первого телескопа. Год 1977. Вместо классической бочки ходил вокруг тумбы. Диаметр зеркала был 100 мм. Несколько лет наблюдал им. (Школьные годы 8-10 класс).
До него был конечно "телескоп" из очковых линз :D и монокуляр 8х30 (живой до сих пор Razz )



tel_1977.jpg
 Описание:
 Размер файла:  72.65 KB
 Просмотрено:  25475 раз(а)
tel_1977.jpg


_________________
..........................................................
Я был на Беластрофестах 2009-2012гг.
..........................................................
Вернуться к началу
VJiK сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение
VJiK
ЛА

Зарегистрирован: 11.07.2007

Сообщения: 1815
Благодарности: 5



Добавлено: Вс Фев 03, 2008 20:23    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

Теперь пару снимков из истории кружка при БПИ (Белорусского Политехнического института 1980-1982 гг.)
Ваш покорный слуга и руководитель-Мархвида Владимир Гергиевич, за подготовкой к наблюдениям...



marxvida_vjik.jpg
 Описание:
 Размер файла:  84.72 KB
 Просмотрено:  25472 раз(а)
marxvida_vjik.jpg


_________________
..........................................................
Я был на Беластрофестах 2009-2012гг.
..........................................................
Вернуться к началу
VJiK сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение
VJiK
ЛА

Зарегистрирован: 11.07.2007

Сообщения: 1815
Благодарности: 5



Добавлено: Вс Фев 03, 2008 20:26    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

VJiK писал(а):
Теперь пару снимков из истории кружка при БПИ (Белорусского Политехнического института 1980-1982 гг.)

Шеф вышел - позирует со мной Беляев Юрий.
И мы с ним тренируемся на "кошках"...



beliaev_vjik.jpg
 Описание:
 Размер файла:  83.89 KB
 Просмотрено:  25470 раз(а)
beliaev_vjik.jpg


beliaev_vjik2.jpg
 Описание:
 Размер файла:  107.13 KB
 Просмотрено:  25470 раз(а)
beliaev_vjik2.jpg


_________________
..........................................................
Я был на Беластрофестах 2009-2012гг.
..........................................................
Вернуться к началу
VJiK сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение
VJiK
ЛА

Зарегистрирован: 11.07.2007

Сообщения: 1815
Благодарности: 5



Добавлено: Вс Фев 03, 2008 20:31    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

Я с главным калибром нашим-150мм. Карл-Цейсс. Максутов.
Ну и один из снимков Луны...



vjik_150.jpg
 Описание:
 Размер файла:  91.45 KB
 Просмотрено:  25468 раз(а)
vjik_150.jpg


lyna_1982.jpg
 Описание:
 Размер файла:  97.78 KB
 Просмотрено:  25468 раз(а)
lyna_1982.jpg


_________________
..........................................................
Я был на Беластрофестах 2009-2012гг.
..........................................................
Вернуться к началу
VJiK сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение
lavon
ЛА

Зарегистрирован: 11.07.2007

Сообщения: 906
Благодарности: 10



Добавлено: Вс Фев 03, 2008 20:33    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

VJiK писал(а):
Вместо классической бочки ходил вокруг тумбы.

А я ходил вокруг бочки. Долго так ходил
Вот только фотографий не осталось.

_________________
Я хацеў бы спаткацца з Вамі на вуліцы
У ціхую сінюю ноч
I сказаць:
«Бачыце гэтыя буйныя зоркі,
Ясныя зоркі Геркулеса?
Да іх ляціць наша сонца,
I нясецца за сонцам зямля.
Хто мы такія?
Толькі падарожныя, — папутнікі сярод нябёс.
Нашто ж на зямлі
Сваркі i звадкі, боль i горыч,
Калі ўсе мы разам ляцім
Да зор?»
Максім Багдановіч
_______________________________________
SW 100 ed, WO Zenisthar 66 SD APO, Sky Master 15x70
Вернуться к началу
lavon сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение [hidden] Посетить сайт автора
VJiK
ЛА

Зарегистрирован: 11.07.2007

Сообщения: 1815
Благодарности: 5



Добавлено: Вс Фев 03, 2008 20:43    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

lavon писал(а):

А я ходил вокруг бочки. Долго так ходил
Вот только фотографий не осталось.

Бочка удобнее- нет углов :D
Пленок у меня осталось много-надо набраться терпения и отсканить их. А ещё с той поры осталась недоделанное зеркало 200мм.
Ну а историю кружка ЛА опишу позднее... ;)

_________________
..........................................................
Я был на Беластрофестах 2009-2012гг.
..........................................................
Вернуться к началу
VJiK сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение
lavon
ЛА

Зарегистрирован: 11.07.2007

Сообщения: 906
Благодарности: 10



Добавлено: Сб Фев 16, 2008 17:48    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

Артыкул тут:
http://pawet.net/book/hist/duha_struve.html

ДУГА СТРУВЕ



Два беларускія гістарычна-культурныя аб’екты — архітэктурна-культурны комплекс рэзідэнцыі Радзівілаў у Нясвіжы і Дуга Струве — уключаны ў Спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. Такое рашэнне прынята 15 ліпеня 2005 года на 29-й сесіі Міжурадавага камітэту па ахове сусветнай культурнай і прыроднай спадчыны, што праходзіла ў Дурбане (ЮАР) 15 ліпеня.

Як паведаміла прэс-служба беларускага МЗС, на разгляд Камітэту па сусветнай спадчыне было прапанавана 35 новых кандыдатур, у тым ліку архітэктурна-культурны комплекс рэзідэнцыі Радзівілаў у Нясвіжы і Дуга Струве (сумесна з Латвіяй, Літвой, Малдовай, Нарвегіяй, Расійскай Федэрацыяй, Украінай, Фінляндыяй, Эстоніяй). Члены камітэту пагадзіліся з рэкамендацыяй Міжнароднага камітэту па помніках і памятных мясцінах і прынялі рашэнне аб уключэнні ў Спіс сусветнай спадчыны двух новых аб’ектаў, што размешчаны на тэрыторыі Беларусі.

Па стане на 1 ліпеня 2005 года спіс уключаў 788 аб’ектаў. У іх ліку — знакамітыя Егіпецкія піраміды, Вялікая Кітайская сцяна, Сабор Парыжскай Божай Маці. Два аб’екты, уключаныя ў Спіс раней, размешчаны на тэрыторыі Беларусі — гэта Замкавы комплекс “Мір” і Белавежская пушча (сумесна з Польшчай).

Цырымонія абвяшчэння новых аб’ектаў сусветнай спадчыны адбылася ў Дурбане 16 ліпеня.

Планіровачная структура нясвіжскага комплексу Радзівілаў — самага магутнага роду ў Беларусі — заснавана на традыцыях ман’ерызму. У 1582—1600 гады тут быў узведзены магутны замак з выкарыстаннем фартыфікацыйнай сістэмы, зусім новай для Цэнтральна-Усходняй Еўропы, якая адлюстроўвала найноўшыя на той час дасягненні еўрапейскай вайсковай інжынернай думкі. У сучасным выглядзе, пасля рэканструкцыі ў XVIII стагоддзі, замак уяўляе сабой арыгінальны і адзіны, поўнасцю захаваны прыклад магнацкай рэзідэнцыі ўзроўню, які ў гэтай частцы еўрапейскага кантынента не сустракаецца.

Дуга Струве — найбольш дакладнае і каласальнае ў свеце вымярэнне дугі мерыдыяну, створанае вучонымі ў XIX стагоддзі і названае імем кіраўніка даследвання Васіля Струве. У працэсе вымярэння было закладзена 258 геадэзічных пунктаў на тэрыторыі 10 краін — Нарвегіі, Швецыі, Фінляндыі, Расіі, Эстоніі, Латвіі, Літвы, Беларусі, Украіны і Малдовы. На тэрыторыі Беларусі знаходзілася 30 такіх пунктаў. У выніку вымярэння былі атрыманы дадзеныя, якія шырока выкарыстоўваліся ў вымярэнні Зямлі. У 2001 годзе спецыялістамі Камітэту па зямельных рэсурсах, геадэзіі і картаграфіі пры Савеце міністраў Беларусі было знойдзена 19 пунктаў Дугі Струве, закладзеных у 1825—1826 гадах. Яны размешчаны на тэрыторыі Гарадзенскай і Берасцейскай абласцей. Тры такія пункты былі размешчаны на тэрыторыі Лідскага раёна. Адзін з іх, каля вёскі ДАКУДАВА, захаваўся і быў знойдзены разам з іншымі 18. Два пункты, каля Фалькавічаў і Чэрнікаў, пакуль што не знойдзены і лічацца не захаваўшыміся.





Руска-Скандынаўскае градуснае вымярэнне 1815-1852 гг.



У XVIII стагоддзі ўпершыню было ўстаноўлена, што Зямля мае не форму шара, а форму эліпсоіда. Аднак вымярэнні, на падставе якіх гэта было ўстаноўлена, не давалі дакладных вынікаў. Таму ў 19-м стагоддзі навукоўцамі шмат якіх краін выконваліся новыя градусныя вымярэнні: Ост-Індыйскае (1802-1874), Гановерскае (1821-1824), Англа-Французскае(1850), Прускае (1831-1834), Паўднёва-Афрыканскае (1842-1852), Шведскае (1801-1803), Галштынскае (1820-1823).

Градусныя вымярэнні мінулага, якія мелі мэтай азначэнне памераў і формы Землі, згулялі велізарную ролю ў развіцці навуковых ведаў. Гэта былі высоконавуковыя працы, у непасрэдным выкананні якіх прымалі ўдзел найвыдатнейшыя астраномы і матэматыкі свайго часу: Снеліюс, Пікар, Кляро, Бузе, Маперцюі, Борда, Дэламбр, Струве, Бесель, Гаўс, Хейфард, Гельмерт, Красоўскі і шмат іншых.

Расійская імперыя таксама не засталася ўбаку ад гэтага кірунку геадэзічнай дзейнасці. Яшчэ ў 1717 годзе ў Расіі выйшла кніга знакамітага Х. Гюйгенса “Космотеорис” з прадмовай самога Пятра Першага. Санкт-Пецярбургская Акадэмія Навук, створаная па ўказанні Пятра, на сваім першым паседжанні ў 1725 годзе абмяркоўвала пытанне аб сцісканні Зямлі.

У 1797 годзе Павел I заснаваў Імператарскае дэпо карт, ператворанае затым у 1812 годзе ў Вайскова-тапаграфічнае дэпо (ВТД), якому даручаліся тапаграфічныя, геадэзічныя і картаграфічныя работы. У снежні 1815 годаначальнік Генеральнага Штаба і адначасова дырэктар ВТД генерал-фельдмаршал князь Пётр Міхайлавіч Валконскі, які вывучаў пастаноўку тапографа-геадэзічных работ у Францыі, загадаў камандуючаму 1-ай арміі: “Высачайша загадваю выканаць трыганаметрычную і тапаграфічную здымку Віленскай губерні”. Кіраўніком Віленскай здымкі быў прызначаны палкоўнік К.І.Тэнер (1783-1860), пасля генерал.

Яшчэ пры рэкагнасцыроўцы Віленскай трыянгуляцыі ў 1816 годзе К.І. Тэнеру прыйшла думку скарыстацца галоўнымі трыкутнікамі сваіх трыганаметрычных здымак, якія ляжаць па кірунку мерыдыяна Віленскай абсерваторыі, для вымярэння дугі мерыдыяна.Тэнер “....заўважыў, што магчыма было працягнуць праз яе шэраг першакласных трыкутнікаў пад мерыдыянам Віленскай абсерваторыі, што падало мне думку правесці тут градуснае вымярэнне”. Такім чынам сама ідэя гэтага вымярэння зарадзілася на беларускай зямлі.

Праз шэсць гадоў у 1921 годзе ў Ліфляндыі (тэрыторыя сучаснай Эстоніі і паўночна-усходняй часткі Латвіі) Ліфляндскае эканамічнае таварыства таксама прыступіла да трыянгуляцыйных работаў. Кіраўніцтва імі было даручана прафесару астраноміі і геадэзіі Дэрпцкага, зараз Тартускага, універсітэта - В.Я. Струве. Гэтыя работы былі скончаны ў 1927 годзе.

Ні адзін з навукоўцаў, прыступаючы да градусных вымярэнняў, не думааў, што пачатая імі справа завершыцца грандыёзным вымярэннем, якое будзе распасцірацца ад Ледавітага акіяна да вусця Дуная, гэтая праца будзе мець велізарнае значэнне для геадэзічнай навукі і не страціць сваёй актуальнасці да нашых дзён.

Такім чынам, Віленская і Ліфляндская здымкі па волі кіраўнікоў гэтых работаў Тэнера і Струве паклалі пачатак знакамітаму Руска-Скандынаўскаму градуснаму вымярэнню.

Варта адзначыць, што князь Пётр Міхайлавіч Валконскі аказваў гарачую падтрымку ўсім навуковым распачынанням К. І. Тэнера. Пасля сыходу Валконскага ў адстаўку яго месца заняў Ф.Ф.Шуберт, які, нягледзячы на буйныя заслугі перад расійскай геадэзіяй, недаацэньваў навуковай ролі трыянгуляцыі. Ён лічыў, што яна патрэбная толькі для забеспячэння тапаграфічных здымак. Таму Тэнер, не разлічваючы на атрыманне асігнаванняў на градусныя вымярэнні, стараўся па магчымасці скараціць выдаткі на трыянгуляцыйныя работы, каб выкарыстаць сродкі на работы па градусным вымярэнні.

Сутыкаўся К.І.Тэнер і з цяжкасцямі іншага характару. Напрыклад, яму з трыма памагатымі -афіцэрамі Генеральнага Штаба - было даручана вылучыць месца ў наваколлях Браслава або Дрысвяты для вымярэння базісу даўжынёй не меней 10 км, выкарыстаўшы для вымярэння роўную ледзяную паверхню аднаго з азёр, бо зіма 1815 года была вельмі снежная, выкананне гэтага даручэння было звязана з выключна вялікімі цяжкасцямі, выкліканымі завеямі. Сам Тэнер пісаў з гэтай нагоды: “Глыбокі снег надзвычай абцяжарваў выкананне гэтага даручэння; часта трэба было пракопваць яго, каб даехаць да азёр, а берагоў гэтых апошніх нельга было месцамі адрозніць”. На тэрыторыі Менскай губерні Тэнер сутыкнуўся з новай цяжкасцю: мноства вялікіх часта непралазных балотаў. Пракладванне трыянгуляцыі суправаджалася пабудовай высокіх сігналаў, асабліва ў багне Пінскіх балотаў.

У вымярэннях прымаў удзел і наш зямляк, беларус Іосіф Іванавіч Ходзька (1800-1881), пасля знакаміты навуковец. Працы І.І. Ходзькі яшчэ пры жыцці былі прызнаныя і высока ацэненыя навукоўцамі свету, і яго імя назаўжды ўвайшло ў гісторыю айчыннай геадэзіі.

І. І. Ходзька нарадзіўся 6 снежня 1800 г. у мястэчку Крывічы Ракаўскай воласці Вілейскага павету Менскай губерні (цяпер Мядзельскі раён Менскай вобласці). Бацькі яго, багатая шляхта, якія мелі, акрамя яго, яшчэ двух сыноў і дзвюх дочак, не шкадавалі сродкаў на выхаванне і адукацыю сваіх дзяцей. І.І. Ходзька вельмі рана выявіў цікавасць да такіх дакладных навук, як матэматыка, фізіка, астраномія.

У 16 гадоў Ходзька паступіў на фізіка-матэматычны факультэт Віленскага ўніверсітэта і, паспяхова скончыўшы яго, пачаў рыхтавацца да рэшты іспытаў на навуковую ступень магістра фізіка-матэматычных навук. Але адна нечаканая акалічнасць перашкодзіла прывесці ў выкананне гэты намер. Тэнеру спатрэбіліся супрацоўнікі для выканання астранамічных вымярэнняў, і ён звярнуўся з просьбай да рэктара Віленскага універсітэта І.Снядэцкага. Апошні ў сваю чаргу паведаміў аб гэтым Ходзьку і, атрымаўшы яго згоду, рэкамендаваў Тэнеру.

20 студзеня 1821 года І.І. Ходзька быў залічаны калонаважатым па кватэрмайстарскай частцы з прызначэннем быць пры здымцы Літоўска - Віленскай губерні.Так пачаўся новы перыяд у жыцці І.І.Ходзькі, які і вызначыў яго далейшы лёс. Вялікія пазнанні Ходзькі ў вобласці астраноміі і геадэзіі ў спалучэнні з агульнымі выбітнымі здольнасцямі і выключна добрасумленным стаўленнем да працы не змаглі застацца не заўважанымі Тэнерам. Асабіста па яго хадайніцтву 23 траўня 1822 г. Ходзьку была нададзена годнасць прапаршчыка Гвардзейскага Генеральнага штаба, а ў 1827 г. - падпаручніка. У гэты ж час за выбітныя поспехі па службе ён быў узнагароджаны “не ў залік” гадавым жалаваннем.

Дзесяць гадоў І.І. Ходзька праслужыў пад кіраўніцтвам Тэнера. За гэты час ён набыў багаты і рознабаковы досвед у арганізацыі і правядзенні астранома-геадэзічных работ, які яму вельмі спатрэбіўся ў яго далейшай працы і жыцці. Дзейнасць І.І. Ходзькі не засталася незаўважанай. Службу ён скончыў у чыне генерал-лейтэнанта і быў узнагароджаны шматлікімі ордэнамі і медалямі, у тым ліку ордэнам Уладзіміра 4-й ступені, ордэнам Ганны 3-й ступені, ордэнам Станіслава 2-й ступені і паўторна ордэнам Станіслава 2-й ступені з імператарскай каронай, ордэнам Станіслава 1-й ступені, “за выдатна-старанную і дбайную службу”, ордэнамі Ганны 1-й і 2-й ступені з каронай і мячамі над ордэнам, ордэнам Белага Арла, “найусеміласціва ўзнагароджаны рэнтай па 2000 р. у год на 12 гадоў”.

З 1816 па 1841 гг. і з 1846 па 1850 гг. К.І. Тэнер выканаў градусныя вымярэнні ў межах тэрыторый Віленскай, Гарадзенскай, Курляндскай, Менскай, Падольскай і Валынскай губерняў і ў Бессарабіі. Па ініцыятыве В.Я. Струве ў 1821-1827 гадах была вымераная Балтыйская дуга, а ў 1830-1844 гадах - Фінляндская частка дугі. Па дамоўленасці паміж урадамі Расіі, Швецыі і Нарвегіі шэраг быў працягнуты да Фугленеса, размешчанага на беразе Паўночнага Ледавітага акіяна.

Пад кіраўніцтвам К.І. Тэнера была выкананая трыганаметрычная нівеліроўка паміж Балтыйскім і Чорным морамі. У выніку выкананай працы ўзроўні мораў былі прынятыя аднолькавымі, бо рознасць значэнняў вышынь аказалася значна меншай за верагодную хібнасць вынікаў вымярэнняў.

У пракладванні Скандынаўскай часткі дугі з боку Швецыі прымала ўдзел Стакгольмская астранамічная абсерваторыя (дырэктар Н.Х. Зеландар), з боку Нарвегіі - Геаграфічны дэпартамент (дырэктар Хр. Ганстан). У выніку пералічаных работ было ўтворана самае вялікае ў свеце Руска-Скандынаўскае градуснае вымярэнне па мерыдыяне працягласцю 25 градусаў 20 мінут або 2880 км у лінейнай меры. Па ўказанні імператара Аляксандра II і караля Швецыі і Нарвегіі Карла XV канцавыя пункты дугі былі замацаваныя манументамі, якія захаваліся да нашага часу. На паўднёвым мануменце, усталяваным у сяле Стара-Някрасаўка, выбіты надпіс “Паўднёвая мяжа дугі мерыдыяну дваццаць пяць градусаў дваццаць мінут ад ракі Дуная да Акіяна Ледавітага...стала працуючы з 1816 па 1852 год, вымералі Геаметры трох народаў. Шырата 45°20'2' ' ”.

Руска-Скандынаўскае градуснае вымярэнне складалася з 158 асноўных трыкутнікаў, 10 базісных бакоў і 13 астранамічных пунктаў. Каля 60% усіх вымярэнняў было выканана пад кіраўніцтвам і пры непасрэдным удзеле К.І. Тэнера. Па ацэнках Ф.Н. Красоўскага, памылка вымярэння вуглоў па дузе К.І. Тэнера не перавышала 1 секунды. Вышыні пунктаў трыянгуляцыі вызначаліся трыганаметрычным нівеляваннем.

Пры правядзенні трыянгуляцыйных работ В.Я. Струве не замацоўваў пункты цэнтрамі і пазбягаў пабудовы сігналаў, кіруючыся толькі ідэяй градуснага вымярэння. Былі замацаваныя ўсяго два астранамічныя пункты (пункт Мекіпелюс на востраве Гогланд і Якабштадт у Латвіі) і заходні канец Сімунаскага базісу. Неабходная геаметрыя трыкутнікаў не вытрымлівалася. Таму праз некаторы час пасля заканчэння работ у гэтай частцы дуга, як геадэзічная сетка, страціла практычнае значэнне.
У адрозненне ад В.Я. Струве, К.І.Тэнер кіраваўся шырэйшымі задачамі, пераследваючы і картаграфічныя мэты. Асаблівую ўвагу ён надаваў замацаванню пунктаў на мясцовасці. Таму з самага пачаткў і ва ўсе наступныя гады К.І. Тэнер паставіў работы больш рацыянальна.

У лістападзе 1827 года Тэнер выказаў думку аб злучэнні яго градусных вымярэнняў з градуснымі вымярэннямі ў Ліфляндыі, завершанымі да гэтага часу В.Я.Струве, і дабіўся дазволу на ажыццяўленне сваёй ідэі. 23 лютага 1828 года Тэнер і Струве склалі пісьмовую дамову аб размеркаванні абавязкаў па злучэнні градусных вымярэнняў.

Вялікае значэнне надавалася Тэнерам трываласці замацавання пунктаў на мясцовасці. У зямлі выкопваліся катлаваны каля двух кубаметраў, запаўняліся каменем з вапнай. У катлаван закладваліся гранітныя 25-сантыметровыя кубы з цыліндрычнымі адтулінамі, залітымі свінцом (для базісаў) або гранітныя пліты з прачэрчанымі дыяганалямі, пастаўленыя вертыкальна цагліны. Такое выключна добрасумленнае стаўленне Тэнера да сваіх абавязкаў прывяло да таго, што пункты, закладзеныя Тэнерам, па “даўгавечнасці” перасягнулі ўсе падобныя ў Расіі ў XIX стагоддзі.

Вымярэнні, якія праходзілі па Віленскай і Ліфляндскай губернях, былі працягнутыя па ініцыятыве Струве на поўнач. Пасля вымярэння ў 1821-1827 г. Балтыйскай у 1830-1844 г. была вымерана Фінляндская часткі дугі. Вымярэннямі ў Фінляндыі кіраваў Струве. Тэнер працягнуў вымярэнні па Бессарабіі да вусця Дуная. Тады ж адбылася дамоўленасць паміж урадамі Расіі, Швецыі і Нарвегіі аб працягу вымярэнняў па іх тэрыторыі да Фугленеса, размешчанага на беразе Паўночнага Ледавітага акіяна. Такім чынам, да 1855 года былі завершаныя палявыя работы па вымярэнні дугі мерыдыяну паміж Фугленесам (70 градусаў 40 хвілін паўночнай шыраты) і Стара-Някрасаўкай (45 градусаў 20 мінут паўночнай шыраты) агульнай працягласцю 2880 км.

Навукова-тэхнічную справаздачу аб праведзеных астранома-геадэзічных работах па Рускім градусным вымярэнні склаў дырэктар Галоўнай астранамічнай абсерваторыі ў Пулкаве акадэмік В.Я.Струве ў сваёй знакамітай працы “Дуга мерыдыяну ў 25°20' паміж Дунаем і Ледавітым морам, вымераная з 1816 года па 1855 год пад кіраўніцтвам Тэнера, Хр. Ганстана, Н.Х. Зеландара, В.Я.Струве, па розных матэрыялах склаў і апрацаваў В. Я. Струве”. Справаздача была складзена ў 1861 годзе.

У працэсе вымярэнняў было закладзена 258 геадэзічных пунктаў на тэрыторыі 10 краін (Нарвегія, Швецыя, Фінляндыя, Расія, Эстонія, Латвія, Літва, Беларусь, Украіна, Малдова).

У сувязі з тым, што ўсе градусныя вымярэнні ад пункта Фугленес да Стара-Някрасаўкі былі выкананыя пад агульным тэхнічным і навуковым кіраўніцтвам В.Я. Струве, яна атрымала назву “Дуга мерыдыяну Струве” або скарочана - “Дуга Струве”.

Досвед пастаноўкі работаў па градусных вымярэннях, даследаванні і апрацоўка матэрыялаў, выкананыя В.Я.Струве, уяўляюць вялікую цікавасць для сучасных геадэзістаў, бо шмат што з таго, што далі К.І. Тэнер, В.Я. Струве і іншыя іх актыўныя супрацоўнікі не згубіла сваё значэнне да нашых дзён. Іх працу немагчыма пераацаніць. Дуга Струве ўвайшла ў першы шэраг найважнейшых навуковых астранома-геадэзічных прац у свеце.

На тэрыторыі сучаснай Беларусі знаходзіўся 31 пункт Руска-Скандынаўскай дугі мерыдыяну, вызначаны К.І. Тэнерам.



Пошукава-даследчыя работы на Дузе Струве



Геадезістамі многіх краін, праз якія прайшла Дуга Струве, неаднаразова прадпрымаліся спробы адшукання пунктаў. Такія работы былі выкананыя і ў Беларусі ў 1999 г., але яны аказаліся безвыніковымі. Ні аднаго пункта Дугі Струве тады выявіць не ўдалося.

У 2001 г. Дзяржаўны камітэт па зямельных рэсурсах, геадэзіі і картаграфіі даручыў РУП “Белаэракосмагеадэзія” паўторна правесці пошукава-даследчыя работы па вышуку пунктаў Дугі Струве на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь.

Стала відавочным, што трэба мяняць тэхнічныя падыходы да пошуку пунктаў, неабходна ажыццявіць маштабныя пошукава-даследчыя работы.

Рашэнне праблемы пошуку пунктаў Дугі Струве залежала ад адказу на два пытанні:

1. Дзе шукаць пункты Дугі Струве?

Складанасць у тым, што мы не маглі вызначыць дакладнае месцазнаходжанне пункта, бо невядомыя яго дакладныя значэнні каардынат у дзяржаўнай сістэме.

2. Што шукаць?

Звязана гэта з тым, што былі невядомыя канструкцыі і тыпы цэнтраў, а таксама было невядома, ці замацоўваліся гэтыя пункты на мясцовасці.

Што датычыцца першага пытання, то, па самых аптымістычных прагнозах, разлікі дакладнасці вызначэння месцазнаходжання пунктаў ацэньваліся велічынёй да 10 м і больш. Зразумела, што па такіх разліках пры поўнай адсутнасці знешніх прыкмет адшукаць пункты, замацаваныя амаль 200 гадоў назад, вельмі праблематычна.

Таму прадпрынятыя ў 1999 г. першыя спробы па выяўленні пунктаў аказаліся безвыніковымі.

Стала відавочным, што для адшукання пунктаў Дугі Струве неабходна вырашыць праблему ўдакладнення іх месцазнаходжання. Для гэтага былі праведзеныя падрабязныя даследаванні ўсіх меркаваных месцаў закладкі пунктаў Дугі Струве з мэтай выначэння ўскосных і іншых прыкмет, якія дазваляюць удакладніць на мясцовасці іх становішча.

Па выніках даследавання было адназначна вызначанае магчымае месцазнаходжанне самага паўночнага ў Беларусі пункта Конрады з дакладнасцю не грубей за 1 м. Па ўдакладненым месцазнаходжанні гэтага пункта былі вылічаныя каардынаты ўсіх астатніх, і пасля працяглых раскопак выяўлены пункт Асоўніца.

Далей метадам паслядоўных вызначэнняў каардынат было ўдакладнена месцазнаходжанне ўсіх астатніх 30 пунктаў Дугі Струве, размешчаных на тэрыторыі Беларусі, і ў выніку праведзеных пошукава-даследчых работ выяўленыя яшчэ 18 пунктаў.

Найважнейшым дасягненнем пошукава-даследчых работ варта лічыць выяўленне пунктаў базіснай лініі Асоўніца - Чакуцк і правядзенне на іх незалежных кантрольных вымярэнняў з выкарыстаннем рознай спадарожнікавай апаратуры.

Папярэднія вынікі супастаўлення вымярэнняў даўжыні базіснага боку (падставы), праведзеных з выкарыстаннем сучаснай спадарожнікавай апаратуры, з дадзенымі В.Я. Струве аказаліся сенсацыйнымі. Разыходжанне склала ўсяго 3,5 см пры даўжыні базісу больш 12 км.

Неабходна адзначыць, што простае параўнанне вымярэнняў, выкананых спадарож-нікавымі метадамі, з вынікамі, адлюстраванымі ў працы В.Я. Струве [1], некарэктна. Гэта звязана з тым, што даўжыні [1] выяўленыя ў туазах - асноўнай меры даўжыні таго перыяду. Праблема дакладнага прадстаўлення туаза ў метрычнай меры вырашалася ў розныя гады шматлікімі даследчыкамі, пры кожным рашэнні адзначалася некаторая нявызначанасць. У сваіх разліках мы прымалі значэнне туаза роўным 1,9490668 м, як рэкамендована І.Д. Жангаловічам [2].

Нягледзячы на папярэдні характар даследаванняў, можна з упэўненасцю сказаць аб высокай дакладнасці работ, праведзеных нашымі калегамі амаль 200 гадоў таму назад.

Для адказу на другое пытанне стрэбілася вялікае цярпенне і акуратнасць пры правядзенні раскопак.

У выніку работ быў выкананы аналіз канструкцый і тыпаў цэнтраў, якія ўжываліся на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь, і складзеныя чарцяжы. Варта адзначыць, што амаль усе цэнтры, якія ўжываліся, адрозніваюцца сваёй канструкцыяй і метадамі замацавання.

Па выніках праведзеных лабараторных даследаванняў вызначаны матэрыял, з якога выраблялася большасць цэнтраў пунктаў Дугі Струве. Гэта пясчанік, утвораны ў выніку метамарфізму (сцэментавання пясчаных карбанатных часціц), які знешне нагадвае гладкі бетон.

Даследаванні абцяжарваліся тым, што ні адзін цэнтр пунктаў Дугі Струве, за выключэннем пункта Лясковічы, не адпавядаў звесткам аб выкананых працах, выкладзеных у справаздачы “Дуга мерыдыяну ў 25°20' паміж Дунаем і Ледавітым морам”.



Неабходна адзначыць, што на шматлікіх цэнтрах пунктаў Дугі Струве,якія захаваліся, былі выяўленыя аскепкі бутэлек. Форма і памеры бутэлек дазваляюць выказаць здагадку, што гэта “рэчавыя доказы”, распаўсюджанай сярод беларускіх геадэзістаў, традыцыі адзначаць кожны замацаваны цэнтр пункта трыянгуляцыі. Вядома, што гэтая традыцыя сыходзіць каранямі ў перыяд першых градусных вымярэнняў на тэрыторыі Беларусі, гэта значыць прац па Дузе Струве.



У выніку выкананых работ :

1. Ажыццёўленая з выкарыстаннем спадарожнікавых сістэм пазіцыянавання сувязь пунктаў Дугі Струве, якія захаваліся з дзяржаўнай геадэзічнай сеткай краіны. Вызначаныя каардынаты пунктаў Дугі Струве як у рэферэнцнай, так і ў агульназямной сістэмах каардынат.

2. Вызначаныя дакладныя параметры сувязі эліпсоідаў Беселя і Красоўскага, што дазваляе выконваць пераўтварэнне каардынат пунктаў Дугі Струве ў дзяржаўную сістэму на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь не грубей за 0,2-0,3 м.

3. Забяспечаная захаванасць пунктаў Дугі Струве. На іх усталяваныя вонкавыя геадэзічныя знакі.

4. Праводзіцца канчатковая апрацоўка і аналіз вынікаў спадарожнікавых вымярэнняў.

Па нашым меркаванні, у бліжэйшы час неабходна выканаць работы па выяўленні астранамічнага пункта Белін. Папярэднія раскопкі пацвердзілі захаванасць фрагментаў падмурка. Праблема складаецца ў тым, што пункт размешчаны на тэрыторыі прыватнага ўладання.





Першачарговай задачай з’яўляецца правядзенне работ па знешнім афармленні пунктаў Дугі Струве як помнікаў гістарычна-культурнай спадчыны



Руска-Скандынаўскае градуснае вымярэнне ўвайшло ў скарбніцу сусветнай навукі і не страціла сваёй актуальнасці да цяперашняга часу. Вынікі вымярэння Рускай дугі мерыдыяну выкарыстоўваліся ў навуковых і практычных мэтах больш за 130 гадоў, пачынаючы з 1834 г., калі Ф.У. Бесель вызначыў велічыню элементаў зямнога эліпсоіда, выкарыстоўваючы гэтыя вымярэнні. Па дадзеных Ф.У. Беселя, вялікая паўвось а = 6377397 м, малая b= 635б079 м, сцісканне роўна 1:299,2. Для параўнання прывядзём сучасныя значэнні: а = 6378245 м, сцісканне 1:298,3.

У пачатку XXI стагоддзя Дуга Струве разглядаецца як адна з найважнейшых падзей у развіцці сусветнай астраноміі, геадэзіі і геаграфіі, якая мае непераходзячае гістарычнае значэнне. Гэтае вымярэнне стала складовай часткай падмурка сённяшняга ведання аб метрыцы асвоенага намі абшару Зямлі, блізкага космасу і Сусвету, яно заклала вытокі сучаснай геадэзіі, гравіметрыі, геадынамікі, тэхналогій касманаўтыкі, каардынатнага і геаінфармацыйнага забеспячэння.

Важнасць і неабходнасць зберажэння рэчавых помнікаў, якія захаваліся, прызнаныя XX Кангрэсам Міжнароднай федэрацыі геадэзістаў (FIG) у Мельбурне (рэзалюцыя 1\2 -1994 г.) і XXII Генеральнай асамблеяй Міжнароднага астранамічнага саюзу ў Гаазе ў 1994 г. (рэзалюцыя В10). У выніку было прынята адмысловае рашэнне аб уключэнні пунктаў, якія захаваліся, у пералік аб’ектаў сусветнай культурнай спадчыны ЮНЕСКА. У розных краінах прыкладаюцца высілкі па пошуку і захаванні пунктаў Дугі Струве. Варта адзначыць, што першым, хто занепакоіўся праблемай захавання пунктаў дугі як помнікаў навукі і тэхнікі, быў сам В.Я.Струве. У 1852 г. менавіта ён унёс прапанову аб замацаванні канчатковых кропак, што “паслужыць навуковага гонару нашай Радзімы”.

Улічваючы тое, што захаванне, папулярызацыя і перадача нашчадкам гістарычна-культурнай спадчыны з’яўляецца абавязкам дзяржавы, справай гонару кожнага яго грамадзяніна, Камзем звярнуўся з хадайніцтвам у Дэпартамент па ахове гістарычна-культурнай спадчыны і рэстаўрацыі Міністэрствы культуры Рэспублікі Беларусь аб уключэнні пунктаў Дугі Струве ў Дзяржаўны спіс гістарычна-культурных каштоўнасцяў Рэспублікі Беларусь.

30 красавіка 2002 г. у Дэпартаменце па ахове і рэстаўрацыі гістарычна-культурнай спадчыны Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь адбылося паседжанне Беларускай рэспубліканскай навукова-метадычнай рады па пытаннях гістарычна-культурнай спадчыны, на якім аднагалосна пунктам Дугі мерыдыяну Струве прыдадзены статут нерухомай гістарычна-культурнай каштоўнасці з прысваеннем катэгорыі “0” (нуль). Паводле Закону Рэспублікі Беларусь “Аб ахове гістарычна-культурнай спадчыны” у адпаведнасці са сваімі ўласцівасцямі матэрыяльныя каштоўнасці дзеляцца на 4 катэгорыі:

а) катэгорыя “0” - каштоўнасці, уключаныя або прапанаваныя для ўключэння ў Спіс сусветнай спадчыны;

б) катэгорыя “1” - унікальныя каштоўнасці, якія ўяўляюць міжнародную цікавасць;

у) катэгорыя “2” - славутыя каштоўнасці, якія характарызуюць адметныя рысы гістарычна-культурнай спадчыны ўсёй рэспублікі;

г) катэгорыя “3” - каштоўнасці, якія характарызуюць адметныя рысы гістарычна-культурнай спадчыны асобных рэгіёнаў краіны.

Каб ацаніць гістарычнае рашэнне аб прысваенні нулявой катэгорыі пунктам Дугі мерыдыяну Струве, варта ведаць, што такі гонар у нашай краіне маюць нешматлікія помнікі. Напрыклад, у пачатку лета 2002 г. падчас афіцыйнага візіту Генеральны дырэктар ЮНЕСКА спадар Каіціра Мацуурэ ўручыў кіраўніцтву краіны пасведчанне аб уключэнні Мірскага замка (таксама катэгорыі “0”) у Спіс сусветнай спадчыны чалавецтва.

Варта адзначыць, што Камітэт па зямельных рэсурсах, геадэзіі і картаграфіі, з’яўляючыся ўласнікам пунктаў Дугі мерыдыяну Струве, узяў на сябе абавязкі па іх захаванні. На ўсіх пунктах усталяваныя металічныя чатырохгранныя піраміды. У бліжэйшы час неабходна зацвердзіць і вырабіць ахоўныя дошкі, якія будуць мацавацца да пірамід. Таксама ў планах Камзема прадугледжана на двух-трох пунктах усталяваць мемарыяльныя знакі. Дазвол на права правядзення праектных прац па распрацоўцы мемарыяльнага знака атрыманы. У завяршэнне неабходна адзначыць адмыслоўцаў РУП “Белаэракосмагеадэзія”, дзякуючы высілкам якіх у 2001 г. былі паспяхова выкананыя пошукава-даследчыя работы і выяўленыя пункты Дугі Струве, закладзеныя ў 1825-1826 гг. на тэрыторыі Беларусі. Гэта Альшанскі А.У., Анашанкаў А.З, Балбуцкі К.П., Галавач Ю.А., Кліменцеў А.А., Красуцкі У.М., Кульбяда А.З, Лявонаў С.В., Міса П.П., Пракапенка А.Г., Рабчун І.М. і Шаўчэнка У.Н.



ЛІТАРАТУРА:

1. Струве В.Я. “Дуга меридиана ў 25° 20' между Дунаем и Ледовитым морем, измеренная с 1816 года по 1855 год под руководством Теннера, Хр. Ганстена, Н.Х. Зеландера, В.Я. Струве, по разным материалам составил и обработал В.Я. Струве”. СПБ., 1863. /Т. 1, 2.

2. Жонголович И. Д. Об определении размеров общего земнога элипсоида // Тр. Инта теоретической астрономии. Л.,1956. Т. 6. С. 1-66.

3. Каптюг В. Б, Чернов В.Н. и др. Результаты международного GPS-эксперимента на “Дуге Струве” // Геодезия и картография. 1996. № 11. С. 15-19.

4. Струве В. Я. Дуга меридиана (избр. главы) / Под общ. ред. С. Г. Судакова. М.: Издво геодезич. лит-ры, 1957.

5. Жизнь и деятельность геодезиста и географа генерал-лейтенанта Иосифа Ивановича Ходзько / / Материалы междунар. науч. конф. Мн., 2001.



Г. Кузняцоў, Старшыня Камзема;

У. Мкртычан, дырэктар РУП

“Белаэракосмагеадэзія”;

У. Абраменкаў, намеснік дырэктара

РУП “Белаэракосмагеадэзія.

_________________
Я хацеў бы спаткацца з Вамі на вуліцы
У ціхую сінюю ноч
I сказаць:
«Бачыце гэтыя буйныя зоркі,
Ясныя зоркі Геркулеса?
Да іх ляціць наша сонца,
I нясецца за сонцам зямля.
Хто мы такія?
Толькі падарожныя, — папутнікі сярод нябёс.
Нашто ж на зямлі
Сваркі i звадкі, боль i горыч,
Калі ўсе мы разам ляцім
Да зор?»
Максім Багдановіч
_______________________________________
SW 100 ed, WO Zenisthar 66 SD APO, Sky Master 15x70
Вернуться к началу
lavon сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение [hidden] Посетить сайт автора
RadioAdmin Lupus
hv
RadioAdmin

Зарегистрирован: 10.07.2007

Сообщения: 4337
Благодарности: 100

Откуда: Minsk, Belarus

Добавлено: Вт Фев 19, 2008 02:02    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

Леанід, Віктар, дзякую за вельмі цікавыя матэрыялы і фатаграфіі! Гэта -- наша астранамічная гісторыя. Нават персанальныя фота -- бо кожны з нас ёсць кавалачак гісторыі аматарскай астраноміі на Беларусі. ;)

Наконт дугі Струве... А вы не бачылі якія-небудзь пункты гэтай дугі? Мяне зацікавіла гэта... Трэба знайсці падрабязнасці пра месцазнаходжанне -- паспрабаваць ладзіць "экспедыцыю".

_________________
SOS
_________________________________________________
"Вит, cкоро Геминиды!" (с) Pova
"Познавший себя -- собственный палач." (с) Ф. Ницше
"Просто я живу на улице Ленина
И меня зарубает время от вре-ме-ни..." (с) Ф. Чистяков
Вернуться к началу
Lupus сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение [hidden] Посетить сайт автора
lavon
ЛА

Зарегистрирован: 11.07.2007

Сообщения: 906
Благодарности: 10



Добавлено: Вт Фев 19, 2008 19:01    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

Lupus писал(а):
Леанід, Віктар, дзякую за вельмі цікавыя матэрыялы і фатаграфіі! Гэта -- наша астранамічная гісторыя. Нават персанальныя фота -- бо кожны з нас ёсць кавалачак гісторыі аматарскай астраноміі на Беларусі. ;)

Наконт дугі Струве... А вы не бачылі якія-небудзь пункты гэтай дугі? Мяне зацікавіла гэта... Трэба знайсці падрабязнасці пра месцазнаходжанне -- паспрабаваць ладзіць "экспедыцыю".


Віталь, клікні на спасылку - пабачыш поўны артыкул з мапай і фоткай.

_________________
Я хацеў бы спаткацца з Вамі на вуліцы
У ціхую сінюю ноч
I сказаць:
«Бачыце гэтыя буйныя зоркі,
Ясныя зоркі Геркулеса?
Да іх ляціць наша сонца,
I нясецца за сонцам зямля.
Хто мы такія?
Толькі падарожныя, — папутнікі сярод нябёс.
Нашто ж на зямлі
Сваркі i звадкі, боль i горыч,
Калі ўсе мы разам ляцім
Да зор?»
Максім Багдановіч
_______________________________________
SW 100 ed, WO Zenisthar 66 SD APO, Sky Master 15x70
Вернуться к началу
lavon сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение [hidden] Посетить сайт автора
Ирена
ЛА

Зарегистрирован: 11.10.2007

Сообщения: 477
Благодарности: 0



Добавлено: Вт Фев 19, 2008 21:02    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

Ребята! Очень интересно! И так пахнуло ностальгией!
А вот я фоткаться никогда не любила... :(

_________________
Звёзды - это ночь и одиночество,
Добрая надежда и укор.
Для одних - нежданное пророчество,
Для других - пустой небесный сор.

П. Грушко
Вернуться к началу
Ирена сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение [hidden]
RadioAdmin Lupus
hv
RadioAdmin

Зарегистрирован: 10.07.2007

Сообщения: 4337
Благодарности: 100

Откуда: Minsk, Belarus

Добавлено: Вт Фев 19, 2008 21:22    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

Цитата:
Віталь, клікні на спасылку - пабачыш поўны артыкул з мапай і фоткай.

На жаль мапа там вельмі нізкай якасці -- не магу зразумець назовы акрамя Менску ды Скідэлю... :( А больш якаснага малюнка няма?
Цитата:
1. Струве В.Я. “Дуга меридиана ў 25° 20' между Дунаем и Ледовитым морем, измеренная с 1816 года по 1855 год под руководством Теннера, Хр. Ганстена, Н.Х. Зеландера, В.Я. Струве, по разным материалам составил и обработал В.Я. Струве”. СПБ., 1863. /Т. 1, 2.

2. Жонголович И. Д. Об определении размеров общего земнога элипсоида // Тр. Инта теоретической астрономии. Л.,1956. Т. 6. С. 1-66.

3. Каптюг В. Б, Чернов В.Н. и др. Результаты международного GPS-эксперимента на “Дуге Струве” // Геодезия и картография. 1996. № 11. С. 15-19.

4. Струве В. Я. Дуга меридиана (избр. главы) / Под общ. ред. С. Г. Судакова. М.: Издво геодезич. лит-ры, 1957.

5. Жизнь и деятельность геодезиста и географа генерал-лейтенанта Иосифа Ивановича Ходзько / / Материалы междунар. науч. конф. Мн., 2001.

Трэба будзе пашукаць у бібліятэках гэтыя матэрыялы.

_________________
SOS
_________________________________________________
"Вит, cкоро Геминиды!" (с) Pova
"Познавший себя -- собственный палач." (с) Ф. Ницше
"Просто я живу на улице Ленина
И меня зарубает время от вре-ме-ни..." (с) Ф. Чистяков
Вернуться к началу
Lupus сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение [hidden] Посетить сайт автора
lavon
ЛА

Зарегистрирован: 11.07.2007

Сообщения: 906
Благодарности: 10



Добавлено: Вт Фев 19, 2008 21:45    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

Ну вось такая мапа. С большай якасцю няма.
У артыкуле есць яшчэ фотаздымкі. Калі будзе цікава - перашлю. Пішыце.



duha_struve.jpg
 Описание:
 Размер файла:  37.9 KB
 Просмотрено:  24874 раз(а)
duha_struve.jpg


_________________
Я хацеў бы спаткацца з Вамі на вуліцы
У ціхую сінюю ноч
I сказаць:
«Бачыце гэтыя буйныя зоркі,
Ясныя зоркі Геркулеса?
Да іх ляціць наша сонца,
I нясецца за сонцам зямля.
Хто мы такія?
Толькі падарожныя, — папутнікі сярод нябёс.
Нашто ж на зямлі
Сваркі i звадкі, боль i горыч,
Калі ўсе мы разам ляцім
Да зор?»
Максім Багдановіч
_______________________________________
SW 100 ed, WO Zenisthar 66 SD APO, Sky Master 15x70
Вернуться к началу
lavon сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение [hidden] Посетить сайт автора
lavon
ЛА

Зарегистрирован: 11.07.2007

Сообщения: 906
Благодарности: 10



Добавлено: Пт Фев 29, 2008 14:12    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

Мой першы артыкул з "астранамічнага цыклу". Падрыхтаваны да майго маленькага юбілею :) Артыкул цалкам з малюнкмі і сканамі http://pawet.net/book/other/astronomy/asrtonomy_in_wilno.html


Надрукаваны ў "Наша Слова" №9 (848) 27 лютага 2008 г.





Астраномія ў Віленскім універсітэце



Віленскі ўніверсітэт арганізаваны ў 1579 г. па ўказе Стэфана Баторыя. Працяглы час ён быў альма-мацер для шмат якіх пакаленняў беларускіх дзяржаўных дзеячаў, інтэлектуалаў, святароў т.д.

7 ліпеня 1578 г. у Львове Стэфанам Баторыям быў выданы першы прывілей, які ствараў езуіцкі калегіум, але без вялікай або малой пячаткі ВКЛ прывілей не меў сілы, у той час вялікай пячаткай распараджаўся канцлер Мікалай Радзівіл Руды, кальвініст па веравызнанні.

1 красавіка 1579 г. Стэфанам Баторыям быў выдадзены другі прывілей, згодна з якім езуіцкі калегіум мусіў пераўтварыцца ў акадэмію (Almae Academia et Universitas Vilnensis Societatis Jesu). Канцлер зноў адмовіўся прыкладаць вялікую пячатку.

29 кастрычніка 1579 папа Рыгор XIII сваёй булай зацвердзіў гэты прывілей. Стэфан Баторый ўпэўніў падканцлера Астафія Валовіча, таксама кальвініста, прыкласці да прывілея малую пячатку і тым самым надаць яму юрыдычную моц . Біскуп Віленскі Валяр'ян Пратасевіч, дзеля ўтрымання ўніверсітэта, фундаваў езуітам шэраг уладанняў, у тым ліку камяніцу пры вуліцы Бернандзінскай для бедных студэнтаў, якая атрымала назоў бурса Валер’янска

Мовай выкладання ў акадэміі была лаціна, як тады было прынята ў Еўропе, а выкладчыкі паходзілі з розных частак Рэчы Паспалітай.



XVIІ – XVIIІ стагоддзі


З моманту заснавання Віленскага ўніверсітэта ў ім было два факультэта: філасофскі і багаслоўскі. Вучоба на філасофскім факультэце працягвалася тры года і ён лічыўся як бы першай прыступкай перад багаслоўскім факультэтам. У 1641 г. кароль і вялікі князь Уладзіслаў Ваза выдаў прывілей на заснаванне медыцынскага і юрыдычнага факультэтаў.

На філасофскім факультэце было сем кафедраў: метафізікі, логікі, этыкі, матэматыкі, гісторыі, геаграфіі, вольных навук (litterae humaniores, вывучаліся латынь, грэцкі, рыторыку, паэтыку). Праштудзіраваўшы тры гады універсітэцкі курс філасофскага факультэта, студэнты атрымоўвалі ўсебаковую, на ўзроўні сваёй эпохі адукацыю, і маглі далей працягнуць вывучаць багаслоўе – другую прыступку. Пры гэтым вывучаліся маральная тэалогія маральная, дагматычная тэалогія, Святое пісанне Новага і Старога Запавету, казуістыка, палеміка, кананічнае права, гісторыя царквы, габрэйская мова.

Курс філасофіі выкладаўся ўсе тры першыя года як і ва ўсіх еўрапейскіх універсітэтах той пары. Ён складаўся з чатырох частак: логікі, натурфіласофіі (фізікі), метафізікі і этыкі. Самым паглыбленым быў курс натурфіласофіі (philosophia naturalis seu physica), у якім выкладалася і астраноміі. Яўна, што натурфіласофія выкладалася па Арыстоцелю, Томашу Аквінскаму, Вільяму Оккаму. Тым не менш, ужо ў XVII ст. студэнтам распавядалася і аб геліяцэнтрычнай сістэме свету Каперніка і аб новай фізіцы Галілея.

Растлумачваючы Сусвет, большасць выкладчыкаў знаёміла студэнтаў з трыма асноўнымі на той час сістэмамі: Птолемея (ПТОЛЕМЕЙ КЛАЎДЗІЙ (Claudius Ptolemaeus) знакаміты астраном і географ антычнасці, высілкамі якога геацэнтрычная сістэма светабудовы набыла канчатковую форму), Каперніка і Ціха Браге (БРАГЕ (Brahe) Ціха (1546–1601), дацкі астраном, рэфарматар практычнай астраноміі. На пабудаванай ім у 1576 году абсерваторыі «Ураніборг» звыш 20 гадоў вёў вымярэнні становішчаў свяцілаў з найвышэйшай для свайго часу дакладнасцю). Пры гэтым паведамлялася, што 5 сакавіка 1616 г. кніга Каперніка ўключана ў індэкс забароненых кніг (выключаная з індэксу ў 1826 г.). Тут неабходна адзначыць, што кнігу Каперніка "De revolutionibus orbium coelestium ", надрукаваную ў 1543 г., выбітны астраном, матэматык, урач Георг Іаахім фон Лаўхен (Rhaeticus) (1514-1576), перадаў у бібліятэку Вялікага Князя ВКЛ і Караля Польшчы Жыгімонта Аўгуста, асабістым доктарам якога ён быў. Потым кніга патрапіла ў бібліятэку ўніверсітэта.

Да Кеплера, у разліках па сістэме Каперніка, прымалася, што планеты рухаюцца па ідэальных акружнасцях. І пры гэтым хібнасці паміж разліковым і рэальнымі станавішчам планет былі досыць вялікія. Менавіта гэта вымусіла Ціха Браге сфармуляваць сістэму свету, ў якой былі аб'яднаныя ідэі Птолемея і Каперніка.

Аб узроўні выкладання астраноміі, сведчыць адзін з найболей ранніх з захаваўшыхся курсаў невядомага выкладчыка ад 1603 г. Курс чытаўся на высокім навуковым узроўне з ужываннем матэматычных метадаў, вялікай колькасцю схем і чарцяжоў. Разглядаючы рух нябесных сфер, аўтар курсу спасылаецца на другі раздзел кнігі Каперніка, дзе гаварыцца аб руху Землі. Але ў цэлым аўтар прытрымваецца сістэмы свету Птолемея з Зямлёй у цэнтры.
Вядомы таксама рукапіс з лекцыямі па астраноміі 1629 г. "Elementale mathematicarum disciplinarum. Elementale astronomicum" прафесара матэматыкі Андрэя Мілеўскага, у якой астраномія выкладаецца з пазіцый геацэнтрызму. Але нараўне з сістэмай Птолемея, у кнізе апісваюцца і сістэмы свету Ціха Браге і Каперніка. Мілеўскі (1593-08.1656), у ордэн езуітаў уступіў 19.03.1611 г. у Вільні. Прафесар тэалогіі маральнай. Акрамя Вільні, у 1630-1631 гг. быў прафесарам граматыкі ў Нясвіжы і ў шматлікіх навучальных установах Польшчы.

Найбольш вядомым выкладчыкам астраноміі той эпохі, быў матэматык прафесар Освальд Крыгер (1598-1665). Крыгер (KRUGER, Kriger, Kryger Oswald) нарадзіўся ў 1598 г. у Прусіі, у ордэн езуітаў уступіў 18.08.1618 г. у Вільні. Памёр 6 траўня 1655 г. у Гародні. З 1622 па 1625 штудзіраваў філасофію ў Рыме, з 1626 г. па 1630 г. вывучаў тэалогію ў Вільні. У 1631-32 гг. прафесар матэматыкі ў Нясвіжы, з 1632 г. па 1633 г. матэматыкі і габрэйскай мовы ў Вільні. У 1633-34 гг. у Нясвіжы. З 1634 г. па 1648 г. ізноў прафесар матэматыкі і габрэйскай мовы ў Вільні. У 1648 г. займае пасаду прафесара матэматыкі і тэалогіі маральнай у Нясвіжы і з 1653 г. - рэктар у Нясвіжы. У 1655 г. атрымаў пасаду каралеўскага інжынера і займаўся ваеннай тэхнікай. Аўтар падручніка “Arithmetica practica in usum studiosae juventutis” (Wl 1635) і прац па матэматыцы, астраноміі і оптыцы і архітэктуры, напрыклад: “Іllustriora Theoremata et problemata mathematica ex Opticis”... (Wl 1633).


Дзве часткі працы Освальда Крыгера "Compendium mathematicarum disciplinarum" (1632 г.) былі прысвечаныя астраноміі. Захаваліся так сама запісы лекцый па астраноміі за 1645 г. прафесара О. Крыгера. У гэтым курсе нароўні з іншымі, ён прыводзіць і сістэму сусвету па Каперніку. У навуковай дзейнасці Крыгер як і Галілей, зыходзіў з важнасці вынікаў эксперыменту (дарэчы Галілей падтрымліваў навуковыя кантакты з Віленскім універсітэтам).

Крыгер самастойна зрабіў тэлескоп і яшчэ пры жыцці Галілея, са сваімі студэнтамі, правёў першыя назіранні неба ў аптычную прыладу. Ёсць дакладная інфармацыя аб назіранні Крыгерам адчыненых Галілеем спадарожнікі Юпітэра у 1632 г.

Былыя студэнты Крыгера Ян Рудаміна-Дусяцкі і Альберт Дыблінскі пад яго кіраўніцтвам напісалі першыя ў нас астранамічныя працы.

Матэматыка-астранамічная праца Яна Мікалая Рудаміны-Дусяцкага "Illustriora theoremata et problemata mathematica …" (1633 г.) напісана на матэрыяле ўніверсітэцкіх лекцый. Сярод іншага аўтар апісвае нядаўна вынайдзены тэлескоп (tubus astronomicus) і распавядае аб правядзенні ў Вільні назіранняў за спадарожнікамі Юпітэра. Рудаміна-Дусяцкі апісвае ўсё наяўныя на то час сістэмы сусвету: Птолемея, Ціха Браге, Каперніка.

Яна Мікалай Рудаміна-Дусяцкі (1615-1652 (51?) вучыўся ў Віленскай і Кракаўскай акадэміі, Лэйдэнскім і Балонскім універсітэтах. Браслаўскі харужы з 1639 г. па 1645 г., с 1645 г. – браслаўскі маршалак, стараста ўсвятскі, пасол у сойм 1648-га года, дэпутат Трыбунала ВКЛ у 1640 і 1645 гг.

Цікава, што літоўская даследчыца З. Матулайцітэ падзяліла прозвішча Яна Рудаміны-Дусяцкага і напісала аб двух розных вучнях Крыгера: Ёнасе Рудаміне і Я. Дусяцкім! (Историко-астрономические исследования. Выпуск XII. Москва 1975 г. // С. 73- 82.) Рудаміны-Дусяцкіе - вядомы шляхецкі род на Беларусі. Так, напрыклад прадзед Яна Рудаміны-Дусяцкага, так сама Ян Рудаміна-Дусяцкі (1543-1621) фундатар знакамітага касцёла ў Камаях, дзед – аўтар твора “Праўдзівыя дыярушы экспедыцыі Кароны Польскай і ВКЛ супраць Асмана … “ (1640) пра Хоцінскую бітву 1621 г. з туркамі. Амаль што ўсе пакаленні Рудамінаў-Дусяцкіх вучыліся ў розных універсітэтах Еўропы.


У 1639 г. аўдытар (нешта блізкае нашаму дацэнту) Віленскай акадэміі Альберт Дыблінскі выпусціў кнігу "Centuria astronomica" напісаную на аснове лекцый Крыгера, Цікава, што аж ў 1707 г. гэтая кніга была перакладзеная на рускую мову Ў. Кіпріяновым для Матэматыка-навігацыйнай школы ў Маскве. Кніга была падрыхтаваная да друку, але пераклад так і не быў надрукаваны.

"Centuria astronomica" складаецца з 100 пунктаў, кожны прыблізна ўключае ў сябе паўгадзінную лекцыю.

У пунктах з 1-га па 7-ы даецца апісанне геацэнтрычнай сістэмы Сусвету па Сакробоска (Сакробоска Ян,— ангельскі навуковец. Памёр у 1256 г. у Парыжы, дзе быў прафесарам астраноміі і матэматыкі ва ўніверсітэце. Вучыўся у Оксфардзе. Ягоная самая распаўсюджаная праца "De sphaera mundi" – скарочаны выклад сістэмы сферычнай астраноміі па Птолемею). У гэтых пунктах сцвярджаецца, што акрамя сферы зорак існуюць сем планетных сфер са сваімі эпіцыкламі. Прыведзеныя чарцяжы якія тлумачаць рух Сонцы і Месяца вакол Землі.

У Пп. 8-11 тлумачыцца, чаму працягласць дня на розных шыротах розная. Прыводзіцца досыць дакладныя памеры Зямлі па Ціха Браге.

Пп. 12-18 прысвечаныя апісанню руху Месяца.

Пп. 19-23 тлумачаць бачны рух планет на небе. Пры апісанні руху Венеры, прыводзіцца факт яе дзённай бачнасці.

П.23 адказ на пытанне: "Нябёсы цвёрдыя ?" са спасылкай на Св. пісанне - цвёрдыя.

У п. 25 справядліва сцвярджаецца, што свеціць толькі Сонца, а ўсе астатнія нябесныя целы свецяць адлюстраваным святлом (за выключэннем зорак).

Далей тлумачацца фазы Месяца, чыннікі рознага колеру яго ў залежнасці ад вышыні над гарызонтам і стану атмасферы.

Пп. 40-42 са спасылкай на Арыстоцеля і іншыя аўтарытэты тлумачыцца чаму зоркі ззяюць а планеты не.

У п.43 апісваецца тэлескапічнае назіранне Венеры ў Вільні ў 1639 г. і даецца разліковая табліца яе становішчаў на небе і бачных фаз на наступныя гады.

У п. 44 прыводзіцца інфармацыя Ціха Браге аб бачнай колькасці зорак на небе: бачных увесь час 780, захадзяшчых 317, усяго 1097. У наступным пункце паведамляецца, што акрамя бачных вокам, вядомых планет, павінны быць і яшчэ не вядомыя планеты.

У пп. 46-55 апісваецца сутачны і гадавы рух зорнага неба і з'ява прецессіі. Прецессія тлумачыцца са спасылкай на вялікага Каперніка (Magni Kopernici) і Ціха Браге.

У пп 56-62 разглядаецца гадавы рух усіх планет і Месяца. Паведамляюцца лічбавыя характарыстыкі гэтага руху.

У п. 63-71 на аснове разлікаў Ціха Браге аб памерах і адлегласцях да планет і зорак робіцца пераразлік іх вуглавых хуткасцей ў лінейныя. Прыводзяцца разлікі Ціха Браге аб адлегласці да нябесных свяцілаў. Адлегласць да Месяца блізка да рэальнай.

У пп. 72-73 на аснове адлегласцяў і вуглавых памераў, прыводзіцца разлік фізічных памераў Месяца і Сонцы. Адлегласць да Месяца ў Браге атрымалася адпаведнай рэальнасці, таму прыводзяцца ягоныя дакладныя фізічныя памеры. А дыяметр Сонцы атрымаўся моцна пераменшаным, бо разлічваючы адлегласць да Сонца Ціха моцна памыліўся.

Пп.78-90 прысвечаныя зацьменням Сонца і Месяца. Апісваюцца чыннікі гэтых з'яў і даюцца тлумачальныя разлікі.

Апошнія 10 пунктаў прысвечаныя астралогіі.



У XVII ст. універсітэцкія навукоўцы выдалі шэраг іншых кніг дзе разглядаліся розныя пытанні астраноміі:
Stancykiewicz J., Exegesis festivitatis paschalis . 1646; Акрамя пытанняў звязаных з каляндаром, даюцца звесткі аб сонечным і месячным годзе, аб сонечным цыкле.
Bialkowski N. C., Theorecentrica sive mathematicae de punctis et centris considerationes, 1644;
Poszapowsky J., Universa meteorologija, 1643;
Karwosiecki W., Theorematia caloptrosaustica. Seu de speculis histories, 1636;
Mlodzianowski J., Theoremata de oculo, 1641. тут акрамя іншага, аўтар распавядае аб даследаваннях Каперніка і Ціха Браге прысвечаных вызначэнню адлегласцяў да зорак і планет і піша што "вялікі Капернік" паказаў, што адлегласць ад Сонца да Зямлі нашмат менш чым ад Сонца да нерухомых зорак. У кнізе апісваецца тэлескоп.

Аднак аж да канца 18 ст. галоўнай лічылася геацэнтрычная мадэль Птолемея з Зямлёй у цэнтры сусвету і менавіта гэтая сістэма выкладалася студэнтам як асноўная.

Тут неабходна распавесці факты, якія паказваюць, што выкладанне астраноміі ў Віленскім універсітэце адпавядала агульнаму Еўрапейскаму ўзроўню таго часу. Упершыню студэнты былі азнаёмленыя з геліяцэнтрычнай сістэмай сусвету Каперніка ў лекцыях Саламанскага ўніверсітэта ў 1561 г. Да пачатку XVII стагоддзі гэтая сістэма аспрэчвалася нават у Сарбоне. А ў найстарэйшых універсітэтах ЗША – Ельскім і Гарвардскім, сістэмы сусвету Каперніка і Птолемея выкладаліся паралельна, да канца XVIII стагоддзя.




XVIIІ – XIX стагоддзі



У 1752 г. дасведчаны архітэктар, матэматык і астраном езуіт Томаш Жаброўскі (1714-1758) вярнуўся ў Вільню з Вены. Ён распрацаваў план астранамічнай абсерваторыі і атрымаў сродкі ад дабрачынніцы Эльжбеты Агінскай - Пузынінай. (1700-1768) для яе будаўніцтва. У 1753 г. астранамічная абсерваторыя пры Віленскім універсітэце адчынілася і яе першым дырэктарам стаў Т. Жаброўскі.. Памяшканні абсерваторыі было дабудавана на будынку універсітэту. Яны ўключалі ў сябе рэпрэзентаційную Белую залю, над якой надбудавалі павільён для прыбораў, дзве вежы і назіральную пляцоўку.

У праграме па астраноміі на 1781/82 гг. выкладчык А Строцкі акрамя іншага прадугледзеў і выкладанне гісторыі астраноміі.

Князь Мікалай Радзівіл (1702-1762), ахвяраваў тэлескоп у 4 фута даўжынёй, які быў выраблены ў Нямеччыне. Тэлескоп абшыты скурай, з гравіраваным золатам надпісам: "Dono celsissimi principis Michaelis Radziwill palat: Viln. supr: ducis exerc: M.D.L. cessit Acad: Viln: S. J. ad usum astronomicos". Гэты тэлескоп – рэфлектар сістэмы Грэгары, які мае галоўнае люстэрка дыяметрам 13,5 см з люстраной бронзы і да нашага часу захоўваецца ў музеі ўніверсітэта. Іншы тэлескоп – рэфлектар з люстэркам 10 см быў ахвяраваны Юзафам Сапегай (1708-1754), біскупам Вільні. Часопісаў назіранняў Жаброўскага не захавалася, але вядома, што ён назіраў Месяц і спадарожнікі Юпітэра. Аб узроўні патрабаванняў да студэнтаў, сведчыць іспытная праграма 1754 г. складзеная Жаброўскім. У гэтай праграме ёсць падзел прысвечаны астранамічным назіранням студэнтаў, такім чынам вядома, што студэнты маглі самастойна азнаёміцца з апошнімі дасягненнямі той эпохі.

Для закупу астранамічных прылад у Англію ездзіў будучы рэктар універсітэта Марцін Пачобут - Адляніцкі. У 1764 г. ён вярнуўся ў Вільну і стаў дырэктарам астранамічнай абсерваторыі. Прабыў на гэтай пасадзе на працягу 44 гадоў. У 1780-1799 гг. ён быў Рэктарам Віленскага Ўніверсітэта. Гады кіравання Пачобута - Адляніцкага - "залаты век” абсерваторыі і ўніверсітэта.

Пачобут дабудаваў абсерваторыю. Праект пашырэння распрацаваны вядомым архітэктарам Марцінам Кнакфуссом у 1782-1788 гг.

Пачобут быў вельмі старанным і кваліфікаваным назіральнікам і пакінуў вялікую колькасць запісаў і наглядальных дадзеных. Ён выканаў вымярэнні становішчаў астэроідаў, планет і камет. Ён таксама назіраў месячныя і сонечныя зацьменні. Найважнейшымі былі назіранні Меркурыя. Пазней, гэтыя назіранні выкарыстоўваліся французскім матэматыкам і астраномам Лаландом для вылічэння арбіты Меркурыя і складання табліц становішча гэтай планеты.

Але Марціне Пачобуце - Адляницком будзе асобны артыкул.

Пасля скасавання Ордэна езуітаў (1773) Віленская акадэмія ў 1781 г. ператвараецца ў Галоўную школу Вялікага княства Літоўскага ( Schola Princips Magni Ducatus Lithuaniae). Пасля падзелаў Рэчы Паспалітай у Галоўную віленскую школу.
У 1811 г. кафедру астраноміі атрымаў Цэзар Камінскі (1765-1827). У праграме па астраноміі, якую ён склаў, уваходзілі апісанне сістэмы Сусвету, тлумачэнне чыннікаў сонечных і месячных зацьменняў, тлумачэнне з'яў, выцякаючых з сутачнага кручэння Зямлі вакол сваёй восі і гадавога вакол Сонца.

У 1814 г. Камінскага змяніў Вінцент Карчевскі (1789-1832), які таксама склаў сваю праграму. Акрамя ўсяго іншага, ён уключыў у яе курс гісторыі астраноміі. Карческі з'яўляўся аўтарам шэрагу кніг па астраноміі. Найбольш папулярнай з іх была "Астраномія …" (Karczewski W., Astronomia zawarte wo dwodziestu dwoch lekcijach … Cz. 1-2. Wilna, 1826).

Навуковая праца Пачобута была працягнуты яго пераемнікамі. Найболей вядомымі з іх былі Ян Снядэкі, які ўзначальваў абсерваторыю ў 1807-1825 гг., і Пётр Славінскі, дырэктар абсерваторыі ў 1825-1847 гг. Як і Пачобут, яны назіралі планеты і іх спадарожнікі, астэроіды і каметы, зацьменні Сонцы і Месяца. Яны таксама вызначалі геаграфічныя каардынаты розных месцаў краю. Вынікі іх назіранняў публікаваліся ў працах вядомых еўрапейскіх абсерваторый. Яны падтрымлівалі кантакты з абсерваторыямі Берліна, Грынвіча, Кенігсберга, Парыжа, Пулкава і іншых. Яб Яне Снядэцкім я планую напісаць артыкул. А аб Пятре Славінскім (1795 – 1881), вучне Снядэцкага, вядома не шмат. У 1815 г. ён закончыў Віленскі універсітэт, у 1817 г. стаў доктарам навук. У 1819 г. выехаў за мяжу для удасканальвання. Працаваў у абсерваторыях Англіі, Францыі, Германіі. У Англіі сустракаўся са знакамітымі астраномамі Вілліямам Гершелем і ягоным сынам Джонам. У 1823 г. вярнуўся дахаты і быў прызначаны прафесарам універсітэта ў Вільні. Аўтар кнігі "Poczatki Astronomii" (1826 г.).




З-за непасрэднай падтрымкі шматлікімі студэнтамі і выкладчыкамі паўстання 1831-32 гг. году рэскрыптам Нікалая I 1 мая 1832 г. універсітэт скасоўваецца.
Медыцынскі факультэт ператвараюцца ў Медыка-хірургічную акадэмію, якая потым перадаецца Кіеўкаму універсітэту Св. Уладзіміра а і тэалагічны ў каталіцкую Духоўную акадэмію, з часам пераведзеная ў Санкт-Пецярбург.

Дзякуючы Славінскаму, абсерваторыя была перададзеная Імператарскай Акадэміі Навук у Санкт-Пецярбурзе і працягвала працаваць. У 1836 г. П. Славінскі арганізаваў друкаваны орган для публікавання вынікаў назіранняў (Extrait des Observations faites a l'Observatoire de l'Academie Imperial des sciences a Vilna), які рэгулярна выдаваўся да 1846 г. У 1840 г. абсерваторыя набывала 15-ці см. тэлескоп – рэфрактар Мерца, які быў усталяваны заходняй вежы будынка абсерваторыі.

У другой палове 19 ст. віленскія астраномы пакінулі астраметрычныя і перайшлі да астрафізічных назіранняў . Георгій Саблер (1810-1865) і Мацвей Гусеў (1826-1866) былі піянерамі ў гэтай вобласці даследаванняў. У 1861 г. Саблер, дырэктар абсерваторыі, набыў новыя прылады, сярод якіх быў сонечны фотагеліограф, фатометр Шверда і спектраскоп Мерца. У 1865 г. пачаў функцыянаваць сусветны фатаграфічны сонечны патруль. У перыяд 1868-1876 гг. была атрымана 900 фатаграфій Сонца, якія апрацоўваліся і захоўваліся ў Вільні і ў Пулкава. Пазней, пачалі праводзіцца спектраскапічныя назіранні Сонцы і фотаметрычныя назіранні зорак. На жаль, у 1876 г. пажар прычыніў цяжкія пашкоджанні абсерваторыі. Абсерваторыя не атрымала ніякіх сродкаў для аднаўлення, і праз пяць гадоў была зачынена. Каштоўныя архівы, бібліятэка і прылады былі размеркаваныя сярод розных устаноў Расіі, галоўным чынам перавезеныя ў Пулкаўскую Абсерваторыю.


У 1921-1941 гг. у зноў адчыненым універсітэце астранамічныя даследаванні ўзначаліў Уладзіславаў Дзевульский (1878-1962), вядомы польскі астраном.

Астранамічная абсерваторыя Вільнюскага ўніверсітэта працягвае сваю працу і зараз. У Белай зале былой абсерваторыі зараз размяшчаецца прафесарская чытальня ўніверсітэцкай бібліятэкі. Адзінае, што нагадвае аб тым, што ў гэтых памяшканнях зараджалася астранамічная навука нашага краю, гэтае тры тэлескопа ХVІІІ ст., музейныя экспанаты і адначасова элементы інтэр'еру былой рэпрэзентаційнай залы.



Крыніцы:

Balinski Michal. Dawna academia Wilenska. 1862. Petersburg

Историко-астрономические исследования. Выпуск XII. Москва 1975 г. // С. Матулайтите. Учение Коперника в Вильнюсском университете в XVII – начале XIX вв. С. 73- 82.

Историко-астрономические исследования. Выпуск XII. Москва 1975 г. // Н.Д. Беспамятных. «Сотня астрономская». Лекции по астрономии в 30-х годах XVII в. в Вильнюсской академии. С.101-108.

Из истории естествознания и техники в Прибалтике Т. 2. Рига, 1970 г. // В.Л. Чевакал. «Centuria astronomica» Вильнюсского астронома Альберта Дыблинского и её русские перевод. С. 5-13

Juozas Banionis. Matematine mintis Lietuvoje. Vilius, 2001., S. 21.

Baltic Astronomy, Vol. 3, 1994 //Sudzius, J. Astronomy at the Vililius University. p. 7-15.

_________________
Я хацеў бы спаткацца з Вамі на вуліцы
У ціхую сінюю ноч
I сказаць:
«Бачыце гэтыя буйныя зоркі,
Ясныя зоркі Геркулеса?
Да іх ляціць наша сонца,
I нясецца за сонцам зямля.
Хто мы такія?
Толькі падарожныя, — папутнікі сярод нябёс.
Нашто ж на зямлі
Сваркі i звадкі, боль i горыч,
Калі ўсе мы разам ляцім
Да зор?»
Максім Багдановіч
_______________________________________
SW 100 ed, WO Zenisthar 66 SD APO, Sky Master 15x70
Вернуться к началу
lavon сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение [hidden] Посетить сайт автора
lavon
ЛА

Зарегистрирован: 11.07.2007

Сообщения: 906
Благодарности: 10



Добавлено: Вс Июн 15, 2008 17:07    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

Скан конверта с изображением Лидского планетария.
Качетство низкое, но другого нет.



PLANETARIUM-LIDA.jpg
 Описание:
 Размер файла:  69.96 KB
 Просмотрено:  24556 раз(а)
PLANETARIUM-LIDA.jpg


_________________
Я хацеў бы спаткацца з Вамі на вуліцы
У ціхую сінюю ноч
I сказаць:
«Бачыце гэтыя буйныя зоркі,
Ясныя зоркі Геркулеса?
Да іх ляціць наша сонца,
I нясецца за сонцам зямля.
Хто мы такія?
Толькі падарожныя, — папутнікі сярод нябёс.
Нашто ж на зямлі
Сваркі i звадкі, боль i горыч,
Калі ўсе мы разам ляцім
Да зор?»
Максім Багдановіч
_______________________________________
SW 100 ed, WO Zenisthar 66 SD APO, Sky Master 15x70
Вернуться к началу
lavon сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение [hidden] Посетить сайт автора
lavon
ЛА

Зарегистрирован: 11.07.2007

Сообщения: 906
Благодарности: 10



Добавлено: Пн Июл 28, 2008 21:59    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

Не много не фтему,
но тут ( http://www.photohistory.ru/1207248190426939.html )
автор статьи в 1987 г., рассуждает о фототехнике, которую и ЛА использовали. А автор .... !
ВОТ так

_________________
Я хацеў бы спаткацца з Вамі на вуліцы
У ціхую сінюю ноч
I сказаць:
«Бачыце гэтыя буйныя зоркі,
Ясныя зоркі Геркулеса?
Да іх ляціць наша сонца,
I нясецца за сонцам зямля.
Хто мы такія?
Толькі падарожныя, — папутнікі сярод нябёс.
Нашто ж на зямлі
Сваркі i звадкі, боль i горыч,
Калі ўсе мы разам ляцім
Да зор?»
Максім Багдановіч
_______________________________________
SW 100 ed, WO Zenisthar 66 SD APO, Sky Master 15x70
Вернуться к началу
lavon сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение [hidden] Посетить сайт автора
Dobermann
ЛА

Зарегистрирован: 13.07.2007

Сообщения: 796
Благодарности: 95



Добавлено: Пн Июл 28, 2008 23:05    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

lavon писал(а):
. А автор .... !
ВОТ так


Мощно написано, читается на одном дыхании! Спасибо Леонид, очень интересно!
Вернуться к началу
Dobermann сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение Посетить сайт автора
lavon
ЛА

Зарегистрирован: 11.07.2007

Сообщения: 906
Благодарности: 10



Добавлено: Пн Авг 18, 2008 19:52    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

Отменённые созвездия



Антиной (лат. Antinous) — античное экваториальное созвездие. Было названо в честь Антиноя, греческого юноши, любовника римского императора Адриана. Антиной погиб при загадочных обстоятельствах и был обожествлён безутешным императором. Придворные астрономы поместили изображение Антиноя среди звёзд. Созвездие никогда не было общепризнанным, однако появляется в «Уранографии» Яна Гевелия ещё в 1690 году. Ныне не существует и включено в созвездие Орёл.
Бе́лка-летя́га или Бюст (лат. Sciurus Volans) — отменённое созвездие. Предложено американским астрономом Вильямом Кросвеллом в 1810 году в изданной в Бостоне работе «Карта звездного неба в проекции Меркатора…».
Созвездие никогда не пользовалось популярностью среди астрономов. Ныне созвездие не числится в официальном списке созвездий, составленном Международным астрономическим союзом.

Большой Телескоп Гершеля (лат. Telescopium Herschelii Major, Tubus Herschelii Major) и Малый Телескоп Гершеля (лат. Telescopium Herschelii Minor, Tubus Herschelii Minor) — отменённые созвездия северного полушария неба. Предложены Максимилианом Хеллем в 1789 году. Хелль назвал их в честь астрономических инструментов Гершеля: Малый — в честь 7-футового и Большой — 20-футового рефлекторов. Созвездия располагались: Малый — под головой Тельца, Большой — между Рысью, Возничим и Близнецами, и обрамляли область, где Гершель открыл планету Уран в 1781 году.
Созвездия не были популярны среди астрономов и ныне не входят в список созвездий

Бранденбургский Скипетр (лат. Sceptrum Brandenburgicum) — отменённое созвездие южного полушария неба. Предложено Готфридом Кирхом в 1688 году в журнале «Acta Eruditorum». Созвездие символизировало скипетр королевской фамилии Брандербургов. В астрономическую практику вошел, однако, лишь после публикации в атласе Боде в 1782 году. В атласе Боде созвездие располагалось между Эриданом и Зайцем. Впоследствии было отменено.

Ветвь Яблони (лат. Ramus или Ramus Pomifer или Cerberus Ramus) — отменённое созвездие северного полушария неба. Было предложено английским картографом Джоном Сенексом. Представляло собой яблоневую ветвь, которую оплетал змееобразный трехглавый Кербер — созвездие Цербер Гевелия. Созвездие никогда не было популярным и вскоре оказалось забытым.

Вода — устаревшее античное созвездие. Предложено Аратом в III веке до н. э. в научной поэме «Явления» или Евдоксом, работу которого, вероятно, использовал Арат. Представляло собой поток воды, вытекающей из разбитого сосуда Водолея. Обычно этот поток ассоциировался с рекой Нил в Египте.
Созвездие никогда не было общепринятым и ныне не существует.

Воздушный Шар (лат. Globus Aerostaticus) — созвездие южного полушария неба, ныне отменённое. Было предложено Лаландом в 1798 году в честь братьев Монгольфье. Впервые опубликовано в 1801 году. Находилось восточнее созвездия Микроскоп. Популярностью у астрономов не пользовалось и было быстро забыто.

Вольтова Батарея — отменённое созвездие северного полушария неба. Предложено Томасом Юнгом в 1807 году, в честь гальванического элемента, изобретенного в 1799 году итальянцем Вольта. Созвездие находилось между Дельфином и Малым Конем и Пегасом.
Созвездие не пользовалось популярностью среди астрономов. Ныне созвездие не числится в официальном списке созвездий, составленном Международным астрономическим союзом.

Гора Менала (лат. Mons Menalus) — созвездие северного полушария неба.
Новое созвездие, введено Яном Гевелием в 1690 году в небесном атласе «Уранография». Не было принято астрономическим сообществом и не входит в список современных созвездий. В атласе Гевелия изображало гору, на которой стоит Волопас. Гора Менала находится в Пелопоннесе, Греция. В древнегреческой мифологии связана с богом Паном, покровителем Аркадии, который любил гулять по её склонам. Созвездие располагалось на месте, где ныне находятся звёзды созвездия Дева.

Держава Императора (лат. Pomum Imperiale) — отменённое созвездие северного полушария неба. Предложено Готфридом Кирхом в 1688 году. Созвездие изображало императорскую державу, и было предложено в честь Леопольда I, императора Священной Римской империи из династии Габсбургов. Располагалось близ созвездия Лира; в некоторых атласах Антиной изображался держащимся рукой за Державу. Созвездие не пользовалось популярностью и было отменено.

Дуб Карла (лат. Robur Carolinum) — отменённое созвездие южного полушария неба.
В 1679 году Эдмонд Галлей составил каталог звёзд южного неба (Catalogus Stellarum Australium). В нём он предложил новое созвездие «Дуб Карла» в честь дуба, в листве которого по распространённой легенде прятался Карл II после поражения войск его отца Карла I Оливером Кромвелем. Созвездие занимало часть Корабля Арго недалеко от Южного Креста, некоторое время пользовалось популярностью и изображалось в атласах звёздного неба. Однако с окончательным оформлением южной области неба и, в частности, с разделом Корабля Арго на три самостоятельных созвездия было отменено.

Зевс Громовержец — созвездие приполярной области северного полушария неба. Было предложено неизвестным автором в 1575 году как северный контрапункт гипотетического созвездия Фаэтон южного полушария. Созвездие, изображающее владыку олимпийского пантеона древнегреческой мифологии Зевса, использовалось в росписях куполов нескольких соборов второй половины XVI века. У астрономов признания не получило и было быстро забыто.
Располагалось на месте современного созвездия Жираф.

Императорский Лев (лат. CTEA Leo Palatinus) — отменённое созвездие. Было предложено Карлом-Джозефом Кёнигом, астрономом из обсерватории Мангейма, в 1785 году. Латинское название созвездия включает аббревиатуру «CTEA», что означает «Карл Теодор и Элизабета Аугуста» — это покровитель астронома и его супруга.
Созвездие состояло из нескольких тусклых звёзд между Водолеем и Орлом, в астрономическую практику не вошло и было быстро забыто. Ныне не включается в список созвездий.

Коза с Козлятами — часть созвездия Возничий, в античности иногда трактовавшеяся как самостоятельное созвездие. Включает главную звезду Возничего Капелла, что переводится как «Козочка». Мифологически соответствует козе (в поздних мифах нимфе) Амалфея, вознесенной на небо Зевсом. В звёздных атласах созвездие Возничий изображалось мужской фигурой, обычно держащей на плече козу, а на левой руке — двух козлят.

Корабль Арго (лат. Argo Navis) — большое историческое созвездие южного полушария, одно из 48 созвездий в атласе Птолемея. Названо в честь легендарного корабля аргонавтов.
В середине XVIII века французский астроном Лакайль разделил созвездие на три части: Киль, Корма и Паруса. Буквенные обозначения Байера звёзд остались прежними:
· α, β, ε и η Корабля Арго стали α, β, ε и η Киля,
· γ и δ Корабля Арго стали γ и δ Парусов,
· ζ Корабля Арго стала ζ Кормы,
и т. д.
Созвездие Компас, введённое также Лакайлем, находится на месте, где изображалась мачта Корабля, но обычно не считается частью Корабля Арго.

Корона Фирмиана (лат. Corona Firmiana Vulgo Septemtrionalis) — название, предложенное Томасом Корбинианусом для созвездия северного полушария неба Северная Корона. Томас Корбинианус, монах-бенедиктинец из Зальцбурга, издал в 1730 году атлас «Mercurii philosophici firmamentum firmianum», ставший художественным сокровищем уранографии и замечательный прежде всего изображениями созвездий, выполненными в барочном стиле.
В этом атласе Корбинианус опубликовал созвездие Корона Фирмиана, названное так в честь его патрона, архиепископа зальцбургского Леопольда фон Фирмиана. Обезличенный вариант названия того же созвездия — Сердце Зальцбурга. Инициатива Корбиниануса не нашла поддержки у астрономов, и название было забыто.

Кошка (лат. Felies, Felies domestica) — уcтаревшее созвездие. Предложено Лаландом в 1799 году. Иногда использовалось название «Домашняя Кошка». Сам Лаланд нигде не изображал это созвездие, впервые оно появляется в «Уранографии» Боде. Лаланд писал: «Я очень люблю кошек и хочу, чтобы это животное царапалось на небесной карте».
Созвездие находилось около созвездия Гидра. Оно не пользовалось популярностью и было быстро забыто. Ныне созвездие не включается в список созвездий.

Лаг (Лот) (лат. Lochium Funis) — отменённое созвездие южного полушария неба. Предложено в «Уранографии» Боде в 1801 году. Созвездие изображало корабельный лаг, располагалось в районе Корабля Арго, обрамляя созвездие Компас.
Элиза Боуэн в «Наблюдательной астрономии», выпущенной в Нью-Йорке в 1888 году, применила к этому созвездию название Linea Nautica. На русский язык оба названия переводятся как «Лаг» или «Лот». Перевод «Логарифмическая Линейка» неверен.
Созвездие не пользовалось популярностью среди астрономов. Ныне созвездие не занесено Международным астрономическим союзом в официальный список созвездий.

Лилия (лат. Lilium) — устаревшее созвездие северного полушария неба. Под названием «Цветок Лилии» (фр. Fleur de Lys) было предложено Пардье в 1674 году в атласе звездного неба «Globi coelestis». Созвездие было посвящено Людовику XIV и представляло собой геральдическое изображение цветка лилии с французского герба.
Через пять лет в 1679 Августин Ройе латинизировал и сократил название созвездия. Часто Ройе ошибочно называется автором созвездия Лилия.
Созвездие просуществовало недолго и было забыто.

Лютня Георга (лат. Psalterium Georgii) — отменённое созвездие. Предложено в 1781 году придворным астрономом при дворе Марии Терезы Максимилианом Хеллем. Названо в честь короля Георга II, под чьим патронажем работал астроном Гершель. Созвездие использовалось астрономами, но не слишком активно. Боде в своём атласе именовал его «Арфа Георга» (лат. Harpa Georgii), и это название также применялось.
Ныне созвездие не используется, а его звёзды включены в созвездия Эридан и, меньшей частью, Телец и Кит.

Малый Рак (лат. Cancer Minor) — отменённое созвездие южного полушария неба. Предложено Планциусом в издании небесного атласа 1612 года. Располагалось западнее созвездия Рак и изображалось маленьким крабом.
Созвездие появлялось на нескольких картах XVII века, но не нашло признания у астрономов и было забыто.

Малый Треугольник (лат. Triangulum Minor) — отменённое созвездие северного полушария неба. Было предложено Яном Гевелием в 1690 году. Располагалось под созведием Треугольник, который у Гевелия назывался «Большой Треугольник». Не было принято астрономами и вскоре забыто.

Мачта (лат. Malus) — отменённое созвездие южного полушария неба. С античности было известно созвездие Корабль Арго, символизировавшее корабль аргонавтов. В атласах неба, созданных в XVII—XVIII веках, его изображение иногда расширяли, добавляя к традиционному по занимаемой площади созвездию мачту. Таким образом, модифицированный Арго включал новые звёзды. Иногда эти звёзды выделяли в самостоятельное созвездие — Мачта. Созвездие никогда не было общепринятым.
В середине XVIII века Лакайль предложил созвездие Компас, которое поместил на это место, после чего Мачта уже ни когда не использовалась.

Меч-Рыба (лат. Xiphias) - устаревшее название созвездия Золотая Рыба южного полушария неба. Само созвездие и ныне использующееся название Золотая Рыба были предложены Петером Планциусом в 1598 году. Указанное название применялось некоторое время, однако в 1627 Иоганн Кеплер предложил вариант Меч-Рыба. Под этим именем и в виде меч-рыбы или пилы-рыбы фигурируют в некоторых атласах звёздного неба на ряду с первоначальным вариантом. Ныне принято исходное наименование созвездия — Золотая Рыба.

Мечи Курфюрста Саксонского (лат. Gladii Electorales Saxonici) — отменённое созвездие. Предложено Готфридом Кирхом в 1684 году. Представляло собой герб курфюрста Саксонского в виде двух перекрещенных мечей. Располагалось близ Арктура, главной звезды созвездия Волопас. Созвездие никогда не использовалось.

Мраморная Скульптура или Бюст (лат. Marmor Sculptile) — отменённое созвездие южного полушария неба. Предложено американским астрономом Вильямом Кросвеллом в 1810 году в изданной в Бостоне работе «Карта звездного неба в проекции Меркатора…». В издании созвездие имело две подписи: по латыни — «Мраморная Скульптура» — и на английском языке — «Бюст» (англ. bust).
Созвездие посвящалось Христофору Колумбу и располагалось на месте созвездия Сетка.
Созвездие не пользовалось популярностью среди астрономов. Ныне созвездие не числится в официальном списке созвездий, составленном Международным астрономическим союзом.

Нилометр (лат. Norma Nilotica) — отменённое созвездие южного полушария неба. В 1822 году в Англии астроном Александр Джеймсон издал «Звездный Атлас» (лат. «Celestial Atlas»), фактически, путеводитель по небу для любителей астрономии. В нём было представлено новое созвездие Нилометр, однако, неизвестно, кто был истинным автором этого созвездия. Созвездие представляло себой измерительную рейку, которую держит в руке фигура, изображающая созвездие Водолей. Вода, вытекающая из разбитой урны у ног Водолея, часто ассоциировалась с Нилом; в Древнем Египте для измерения уровня Нила при его разливах служил нилометр, фактически, градуированная стена или колонна, помещавшаяся в колодец, связанный каналом с рекой.
Созвездие никогда не пользовалось популярностью среди астрономов. Ныне созвездие не числится в официальном списке созвездий, составленном Международным астрономическим союзом.

Одинокий Дрозд (лат. Turdus Solitarius) — отменённое созвездие южного полушария неба. Было введено в 1776 году Лемонье и некоторое время использовалось астрономами. Впоследствии на место созвездия предлагалось альтернативное — Ночная Сова, а иногда Пересмешник. Располагалось между Гидрой и Весами. Сегодня на этом месте нет отдельного созвездия, а звёзды Одинокого Дрозда входят в созвездие Гидра.

Петух (лат. Gallus) — отменённое созвездие южного полушария неба. Предложено Планциусом в издании небесного атласа 1612 года под названием Alector Gallus Dio. Располагалось южнее созвездия Единорог, частично занимая место, где ныне располагается созвездие Большой Пёс.
Петух был использован Барчем, опубликовавшим его в своих небесных картах 1642 года. Он предложил созвездие в честь петуха из евангельского сюжета отречения Петра.
Созвездие не нашло признания у астрономов и было забыто.

Плат Вероники (также Убрус Христа или Спас Нерукотворный) — отменённое созвездие южного полушария неба. Предложено Антоном Мария де Рейта, монахом и астрономом, в 1643 году под названием «Il Velo di Santa Veronica» — «Плат святой Вероники». Имеется в виду легенда о еврейской женщине Веронике, которая подала свой плат (убрус) Христу во время Его пути на Голгофу, чтобы утереть пот. Образ Иисуса в терновом венце запечатлелся на плате и стал первой нерукотворной иконой. В православной традиции — это икона Спас Нерукотворный, имеющая другую версию происхождения.
Созвездие находилось на месте современного Секстанта. Созвездие никогда больше не использовалось астрономами. Ныне оно не числится в официальном списке созвездий, составленном Международным астрономическим союзом.

Река Иордан (лат. Jordanis fluvius) — отменённое созвездие северного полушария неба. Предложено Планциусом в издании небесного атласа 1612 года. Начиналось южнее созвездия Большая Медведица и пролегало на юг, извиваясь между Лирой и Лебедем.
Созвездие было использовано Барчем, опубликовавшим его в своих небесных картах 1642 года. Он ассоциировал его с библейской рекой, омывающей сад Эдема.
Созвездие не нашло признания у астрономов и было забыто.

Река Тигр (лат. Tigris fluvius) — отменённое созвездие северного полушария неба. Предложено Планциусом в издании небесного атласа 1612 года под названием Tigris fluvius / Euphrates fluvius. Начиналось южнее созвездия Большая Медведица и пролегало на юг, извиваясь между Лирой и Лебедем.
Созвездие было использовано Барчем, опубликовавшим его в своих небесных картах 1642 года. Он ассоциировал его с библейской рекой, омывающей сад Эдема.
Созвездие не нашло признания у астрономов и было забыто.

Северная Муха, первоначально Муха (лат. Vespa) — отменённое созвездие северного полушария неба. Предложено Планциусом под названием Apes в издании небесного атласа 1612 года. Располагалось севернее созвездия Овен, ближе к созвездию Телец.
Созвездие было использовано Барчем, опубликовавшим его в своих небесных картах 1642 года. Барч, однако, считал, что в созвездии изображена пчела, и в описании указывал, что в нем отображена одна из пчёл, упоминавшихся в библейской истории о Самсоне, убивающем льва. Присутстсвует в «Уранографии» Яна Гевелия.
Созвездие не нашло признания у астрономов и было забыто. Звезды его были включены в созвездие Овен. Ныне его иногда выделяют как астеризм, включающий три звезды — 41, 39, 35 Овна.
Северный олень (лат. Tarandus vel Rangifer или Tarandus или Rangifer) — отменённое созвездие северного полушария неба. Впервые упомянуто Лемонье в меморандуме об экспедиции Мопертюи в Лапландию в 1736 году. Опубликовано им же в 1743 в работе «Теория комет» («La Théorie des Comètes»). Созвездие находилось между Жирафом и Цефеем. Некоторое время было популярно среди астрономов, но ныне отменено и не входит в официальный список созвездий.

Скипетр и Рука Правосудия (лат. Sceptrum et Manus Iustitiae) — новое, отменённое созвездие северного полушария неба. Находилось на месте, где ныне расположено созвездие Ящерица. Было предложено французским астрономом Августином Ройе в 1679 году. Ройе посвятил его королю Людовику XIV, отметив, что звезды созвездия были скрыты от глаз наблюдателей до тех пор, пока слава короля не преумножилась его победами.

Слава Фридриха II (Слава Фридриха, Регалии Фридриха II) (лат. Frederici Honores, Honores Friderici, Gloria Frederici, Friedrichs Ehre) — отменённое созвездие северного полушария неба. Предложено Боде в 1787 году, опубликовано в его же «Уранографии» в 1801 году. Представляло собой корону и королевский жезл или меч, увитый лавром. Названо в честь прусского короля Фридриха Великого, умершего за один год до анонса созвездия. Существовало много вариантов названия этого созвездия. Созвездие находилось около Ящерицы.
Ныне созвездие не занесено Международным астрономическим союзом в официальный список созвездий, а звёзды включены в созвездие Андромеда. Однако, четыре звезды этого отменённого созвездия (ι, κ, λ и ψ And) продолжают иногда воспринимать как одноимённый астеризм, похожий на зеркально отраженную кириллическую букву «У».

Сноп — отменённое созвездие, предложенное, вероятно, Байером. Изображался в виде снопа колосьев в его небесном атласе «Уранометрия». Находился рядом с созвездием Волопас. Созвездие Сноп не стало популярным и больше никогда не использовалось.

Солнечные Часы (лат. Solarium) — отменённое созвездие южного полушария неба. В 1822 году в Англии астроном Александр Джеймсон издал «Звездный Атлас» (лат. «Celestial Atlas»), фактически, путеводитель по небу для любителей астрономии. В нём было представлено новое созвездие Солнечные Часы, однако, неизвестно, кто был истинным автором этого созвездия. Это созвездие было воспроизведено также в атласе для любителей «География небес» (англ. «The Geography of the Heavens») американским астроном-любителем Илайджа Бурриттом в 1835 году. Ошибочно созвездие иногда приписывают Илайджа Бурритту.
Созвездие находилось между Часами, Золотой Рыбой и Южной Гидрой и представляло собой традиционные солнечные часы.
Созвездие никогда не пользовалось популярностью среди астрономов. Ныне созвездие не числится в официальном списке созвездий, составленном Международным астрономическим союзом.

Стенной Квадрант (лат. Quadrans Muralis) — отменённое созвездие северного полушария неба. Предложено Лаландом в 1795 году и в этом же году опубликовано атласе Жана Фортина под редакцией Лаланда. Вероятно, в созвездии увековечен астрономический инструмент Тихо Браге.
Созвездие не пользовалось популярностью среди астрономов. Ныне созвездие не занесено Международным астрономическим союзом в официальный список созвездий, его звёзды включены в созвездие Волопас. Название созвездия сохранилось в имени метеорного потока Квадрантиды, чей радиант лежал в этом созвездии.

Страж Полюса (лат. Polophylax) — отменённое созвездие южного полушария неба. Предложено Планциусом в издании карты мира 1592 года. Располагалось между созвездием Южная Рыба и южным полюсом мира, там где ныне располагается созвездие Тукан. Введено как контрапункт созвездия Волопас, называвшегося греками Arctophylax, то есть «Страж Медведиц». Созвездие было опубликовано в XVII веке на нескольких небесных картах и быстро забыто.

Телец Понятовского (иногда Вол Понятовского, лат. Taurus Poniatovii) — отменённое созвездие. Было предложено Мартином Почобутом-Одляницким в честь последнего польского короля Станислава Августа Понятовского. Созвездие располагалось между Змееносцем и Орлом, включая V-образную группу звезд. Почобут находил их похожими на рассеянное скопление Гиады в Тельце, что и дало повод к появлению на небе созвездия с похожим названием.
Созвездие некоторое время пользовалось популярностью у астрономов, но впоследствии было отменено и не входит в современный список созвездий. Однако, четыре звезды этого отменённого созвездия (66, 67, 68, 70 Oph) продолжают иногда воспринимать как одноимённый астеризм.

Типографский Станок (Печатный Станок) (лат. Officina Typographica) — отменённое созвездие. Предложено в «Уранографии» Боде в 1801 году в честь в честь 350-тилетия изобретения печатного станка. Находилось рядом со звездой Сириус Большого Пса.
Созвездие не пользовалось популярностью среди астрономов. Ныне созвездие не занесено Международным астрономическим союзом в официальный список созвездий.

Фаэтон — гипотетическое созвездие, которое в средние века помещали в южную приполярную, невидимую из Европы область небесной сферы. Располагали его в конце созвездия Эридан, поскольку, по древнегреческому мифу, Фаэтон, сын Гелиоса, сражённый перуном Зевса, был низвергнут с неба в мифическую реку Эридан.
Впервые появляется в «Звёздной карте», включённой в «Императорский Астрономикон» (лат. Astronomicon Caesareum) Апиана в 1540 году. Образ созвездия использовался в росписях куполов нескольких соборов второй половины XVI века, в частности, палаццо Беста, 1550 год. У астрономов созвездие признания не получило.

Хранитель Урожая (лат. Custos Messium) — отменённое созвездие северного полушария неба. Предложено Лаландом в 1775 году. Созвездие находилось между созвездий Жираф, Кассиопея и Цефей, около также впоследствии отменённого созвездия Северный Олень. Эта область неба известна в европейских языках как «пшеничное поле», так что название созвездия ассоциативно.
Латинское название созвездия «Custos Messium» созвучно с именем известного французского астронома Шарля Мессье, в честь которого оно было помещено на небо. В отчественной астрономической литературе это созвездие иногда называется «созвездие Мессье».
Ныне созвездие не занесено Международным астрономическим союзом в официальный список созвездий.

Цербер (лат. Cerberus) — созвездие северного полушария неба.
Новое созвездие, введено Яном Гевелием в 1690 году в небесном атласе «Уранография». Не было принято астрономическим сообществом и не входит в список современных созвездий. В атласе Гевелия изображало трехголового драконоподобного пса Кербера, сваченого могучей рукой Геракла (созвездие Геркулес). Ныне включено в созвезие Геркулес.
Созвездие Черепаха (лат. Testudo) в истории астрономии встречается три раза в разные эпохи.
· В античности созвездие Лира иногда называлось Черепаха. Это связано с известным греческим мифом о Гермесе, в котором рассказывается о том, как этот бог, будучи ещё младенцем, впервые изготовил лиру из панциря черепахи.
· В середине XVIII века английский натуралист Джон Хилл предложил ряд новых созвездий, в том числе Черепаху. Созвездие никогда не использовалось. (См. Созвездия Джона Хилла.)
· Наконец, в 1844 году адмирал английского королевского флота Вильям Генри Смит, картограф и астроном, член Королевского астрономического общества, публикует работу «Cycle of Celestial Objects», в первой своей части посвященной общей астрономии. Там упоминается созвездие Черепаха. Однако, неизвестно, был ли Смит истинным автором этого созвездия. Созвездие располагалось между Рыбами и Китом в так называемой «морской» части неба. Вероятно, это была именно морская черепаха, что напоминает о морской службе автора. Созвездие просуществовало очень недолго.
В настоящее время созвездие с названием Черепаха не числится в официальном списке созвездий, составленном Международным астрономическим союзом.
Электри́ческая Маши́на (лат. Machina Electra, Machina Electrica) — отменённое созвездие южного полушария неба. Предложено в 1800 году Иоганном Боде, опубликовано в его же «Уранографии» в 1801 году. Созвездие было встроено в ряд между Печью и Скульптором, южнее созвездия Кит.
Созвездие ни когда не пользовалось популярностью среди астрономов. Ныне созвездие не занесено Международным астрономическим союзом в официальный список созвездий.

Южная Стрела (лат. Sagitta Australis) — отменённое созвездие южного полушария неба. Созвездие Стрела иногда выделялось из созвездия Стрелец еще античными астрономами (не следует путать его с современной Стрелой). В новое время Южная Стрела была предложена Планциусом в издании небесного атласа 1612 года. Располагалось восточнее созвездия Скорпион.
Созвездие появлялось на нескольких картах XVII века, но не нашло признания у астрономов и было забыто.


Собственно информация из ВИКИ:

http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%...0%B7%D0%B2%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%B8%D1%8F

_________________
Я хацеў бы спаткацца з Вамі на вуліцы
У ціхую сінюю ноч
I сказаць:
«Бачыце гэтыя буйныя зоркі,
Ясныя зоркі Геркулеса?
Да іх ляціць наша сонца,
I нясецца за сонцам зямля.
Хто мы такія?
Толькі падарожныя, — папутнікі сярод нябёс.
Нашто ж на зямлі
Сваркі i звадкі, боль i горыч,
Калі ўсе мы разам ляцім
Да зор?»
Максім Багдановіч
_______________________________________
SW 100 ed, WO Zenisthar 66 SD APO, Sky Master 15x70
Вернуться к началу
lavon сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение [hidden] Посетить сайт автора
Модератор Pova
hv
Модератор

Зарегистрирован: 10.07.2007

Сообщения: 1798
Благодарности: 15



Добавлено: Ср Окт 22, 2008 14:50    Заголовок сообщения: Ответить с цитатой

http://www.5ballov.ru/referats/preview/79777
Этот материал представляет какой-нибудь интерес?

_________________
Владимир
[img:f45f24a24c]http://baf.belastro.net/static/going_baf.jpg[/img:f45f24a24c]
[img:b2f591ea1d]http://baf.belastro.net/static/going_baf.jpg[/img:b2f591ea1d]
Вернуться к началу
Pova сейчас оффлайн  Посмотреть профиль Отправить личное сообщение
Показать сообщения:   
Начать новую тему   Ответить на тему    Список форумов Форум @ BelAstro.Net -> Прочие проекты Часовой пояс: GMT + 3
На страницу Пред.  1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9  След.
Страница 2 из 9

 
Перейти:  
Вы не можете начинать темы
Вы не можете отвечать на сообщения
Вы не можете редактировать свои сообщения
Вы не можете удалять свои сообщения
Вы не можете голосовать в опросах
Вы можете вкладывать файлы
Вы можете скачивать файлы


Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
Русская поддержка phpBB